هيدروكربن‌هاي آروماتيك حلقوي (PAHs) در آب دريا در مناطق بين جزر و مدي سواحل استان بوشهر (خليج فارس)

Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs) in Seawater Intertidal Areas of Boushehr Province (Persian Gulf)

حوزه‌ي خليج فارس داراي حدود دو ـ‌ سوم از ذخاير نفتي دنيا است و بسياري از بوم‌سامانه‌هاي دريايي آن به‌طور جدي در معرض خطر آلودگي نفتي قرار دارند. بنابراين مطالعه بروي وضعيت آلودگي هيدروكربن‌هاي نفتي خليج فارس از اهميت بالايي برخوردار است. هيدروكربن هاي آروماتيك حلقوي (PAHs) به‌علت پراكنش وسيع در محيط زيست و اثرات سرطان‌زايي و جهش‌زايي براي موجودات زنده يكي از مهمترين آلايند‌هاي شيميايي هستند. در اين تحقيق غلظت و منشا 14 تركيب PAHs در آب دريا سواحل استان بوشهر در طي دو فصل مورد بررسي قرار گرفت. نمونه‌هاي آب دريا از 4 ايستگاه گناوه، بوشهر، دير و نايبند جمع‌آوري و درون يونوليت حاوي يخ قرار گرفت و به آزمايشگاه مركز مطالعات و پژوهش‌هاي خليج فارس انتقال يافت و تا زمان انجام آناليز در دماي 20ـ نگه‌داري شدند. جهت استخراج تركيبات آلي از نمونه‌هاي آب دريا از روش استخراج مـايع ـ مـايع (LLE) استفـاده شد. اجـزا به كمك دستگاه GC-MS آناليز و بازيافت تركيبات PAHs بيش از 70 درصد بود. دامنه مجموع غلظت 14 تركيب PAHs در آب دريا بين 5/1 تا 9/5 نانوگرم بر ليتر بود. نتايج نشان داد كه غلظت تركيبات PAHs در نمونه‌هاي آب دريا در مناطق بين جزر و مدي استان بوشهر در مقايسه با ديگر مناطق خليج فارس و ساير نقاط جهان بسيار پايين است. بيشترين غلظت تركيبات PAHs در ايستگاه نايبند مشاهده شد. همچنين نتايج نشان داد كه منشا ورودي تركيبات PAHs در آب هاي ساحلي استان بوشهر از هر دو منشا نفتي (پتروژنيك) و سوختي (پايروليتيك) با غالبيت تركيبات نفتي است. در ميان 14 تركيب PAHs بررسي شده در نمونه‌هاي آب دريا، تركيبات سه و چهار حلقه‌اي فراوانترين تركيبات بودند.

The Persian Gulf area has approximately two-thirds of the words oil resources and many of the marine ecosystems of its areas are seriously threatened by oil pollution. Therefore, the study on the status of pollution Persian Gulf’s is considerable. Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) are one of the major groups of chemical pollutants owing to their widespread distribution in the environment and carcinogenic and mutagenic effects on living organisms. In this study, concentrations of 14 PAHs and their sources in the seawater of boushehr province in two seasons were determined. Samples of seawater were collected from four sampling sites, namely Genaveh , Boushehr, Dayyer, and Nyband Gulf. Collected samples were immediately transferred to hexane rinsed glass jars with aluminum foil inserts and transported in dry ice to the laboratory of PGRSC and kept frozen at -20 °C prior to analysis. Seawater samples were extracted using a liquid-liquid extraction (LLE). The recovery of PAHs were more than %70. The total concentrations of 14PAHs in seawater was ranged from 1.5 to 5.9 ng/l . The results showed that concentration of PAHs in surface seawater in the inter-tidal areas of Boushehr province is very low, comparing to other areas of Persian Gulf and world wide .The highest concentration was observed at Nyband station. The results of study suggested that the main sources of PAHs in coastal areas of boushehr province is a mixture of both pyrolitic and petrogenic with predominant petrogenic imputs. Three- and four-ring PAH were the most abundant compounds among the 14 PAH investigated in surface seawater samples.