بررسي سبك‌شناختي فرمان حكومتي امام علي(ع) به مالك اشتر

A Stylistic Study on Imam Ali’s Decree to Malik Ashtar

سبك‌شناسي، يكي از موضوعات ادبي است كه در سده اخير، توجّه ويژه‌اي از طرف اديبان و سخنوران به آن شده است. سبك ادبي، از انديشه هر فرد سرچشمه مي‌گيرد كه بيان كننده نگرش و بينش آن فرد به واقعيّت‌هاي پيرامونش است. نوع الفاظ و تركيبات و جمله‌بندي و طرز تعبير معاني، ‌مهم‌ترين عوامل در چگونگي سبك ادبي است. در اين ميان، از جمله متوني كه شايستگي و ارزش بررسي و تجزيه و تحليل دارد، متون ديني و به طور خاص نهج‌البلاغه است؛ زيرا صاحبِ آن، امير سخنوران و رهبر اهل بلاغت است. از ميان خطبه‌ها و نامه‌ها، نامه پنجاه و سوّم اميرالمومنين علي(ع) كه خطاب به جناب مالك‌ اشتر، در هنگام انتخابش به زمامداري مصر است، به دليل جلوه‌هاي سياسي، اخلاقي، عبادي، نظامي و اجتماعي از جايگاهي بس والا برخوردار است. هماهنگي موسيقي دروني نامه با موضوع آن و انتخاب اسلوب‌هاي نحوي و بلاغي متناسب با هدف مورد نظر و تناسب بسامدهاي واژگاني و جملات امر و نهي با هدف نگارنده نامه، از ويژگي‌هاي بارز اين فرمان حكومتي است. در اين پژوهش، با بررسي سبك‌‌شناختي اين نامه، از سه ديدگاهِ فكري، زباني (آوايي‌، لغوي، نحوي) و ادبي، به بيان زيبايي‌ها و ارزشها و سبكِ اين نامه مي‌پردازيم.

Stylistics is one of the literary issues to which special attention has been paid by scholars and declaimers in the recent century. Literary style comes from one’s thought which expresses his attitude and insight of realities surrounding him. The kind of word, combinations, sentence structure and the way of meaning in interpretation are the most important factors in manner of literary style. Examples, those texts which are worthy of survey and analysis, are religious texts specially Nahjolbalaghah, because the composer himself is the master of eloquence. Among sermons and epistles, the 53rd epistle to Malik Ashtar while being designated as Egypt’s statesman, is highly considered due to political, ethical, military and social factors. The Internal musical harmony of the epistle with its purpose and the proper usage of methods, according to its subject are some of outstanding qualities of this epistle. In this article the author tries to state the beauties, values and style of this epistle by studying its stylistics notionally, linguistically (phonetically, lexically, syntactically) and literarily.