عوامل موثر در آموزش باليني اثربخش از ديدگاه مدرسان و دانشجويان دانشكده علوم توانبخشي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان

The Effective Clinical Teaching from Faculty Membersʹʹ and Rehabilitation Studentsʹʹ Point of View

مقدمه: در هر فرآيند آموزشي، يادگيري و ياددهي به هم وابسته هستند بنابراين، اثربخشي بايد از هر دو ديدگاه دانشجو و مدرس بررسي گردد تا از طريق نزديك كردن ديدگاه‌ها بتوان به آموزش و يادگيري موثرتر و بهتري دست يافت. اين مطالعه با هدف بررسي عوامل مرتبط با آموزش باليني اثربخش از ديدگاه مدرسان و دانشجويان دانشكده علوم توانبخشي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان انجام شده است. روش‌ها: در اين مطالعه توصيفي مقطعي، جامعه پژوهش شامل مدرسان و دانشجويان سال آخر دانشكده توانبخشي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان هستند. كه به صورت سرشماري 28 عضو هيات علمي، مربي و 118 دانشجو وارد مطالعه شدند. ابزار گرداوري اطلاعات پرسشنامه محقق‌ساخته شامل دو بخش اطلاعات دموگرافيك و عوامل مرتبط با آموزش باليني شامل پنج حيطه كلي خصوصيات فردي فراگير، خصوصيات فردي مدرس بالين، شرايط محيط بالين، برنامه‌ريزي آموزشي و ارزشيابي باليني بود كه 32 سوال اين قسمت بر مبناي مقياس ليكرت رتبه‌بندي و به صـورت نامطلوب تا مطلوب و به ترتيب بـا امتيازهـاي 0 تـا 4 امتيازبنـدي گرديد. از آزمون‌هاي توصيفي و t مستقل و تحليل واريانس با اندازه‌گيري‌هاي مكرر استفاده شد. نتايج: مقايسه ميـانگين مجموع امتيـاز داده شـده به پنج حيطه مورد مطالعه در هر يك ار گروه‌هاي مدرسان) و دانشجويان، نشان داد كه در هر دو گروه، حيطه خصوصيات فردي مدرس باليني (04/3±74/0) و خصوصيات فردي فراگير (96/2±67/0) بالا تر از ساير حيطه‌هاست. مقايسه ديدگاه مدرسان و دانشجويان نشان داد كه اختلاف ميانگين نمراتدر حيطه‌هاي شرايط محيط باليني و ارزشيابي باليني تفاوت معناداري دارد(05/0p < ) بدين نحو كه در هر دو حيطه ميانگين مجموع امتيازات دانشجويان بيشتراز مدرسان بود، شرايط محيط باليني (49/2±14/1 در مقايسه با 90/1±8/0) و ارزشيابي باليني (56/2±09/1 در مقايسه با 99/1±98/0). نتيجه‌گيري: دو حيطه خــصوصيات فــردي مــدرس بالين و خــصوصيات فــردي فراگيــر و نسبت به ساير حيطه‌ها تاثير‌گذاري بيشتري بر آموزش باليني دانشجويان توانبخشي دارند. لذا مورد توجه قرار دادن و تقويت ويژگي‌هاي فـردي مدرسان و فراگيــران، تدوين و بازنگري برنامه آموزشي نظام مند، ايجاد محيط مناسب باليني از بعد امكانات و تجهيـز ات و كاركنـان و ارزشـيابي منظم و دقيق كارورزي و انعكاس به مسوولين آموزشي مي‌تواند اهميت بسزايي در اثر بخشي آموزش باليني داشته باشد.

Introduction: Teaching and learning are interdependent in educational process. Teaching effectiveness, therefore, should be investigated both from teachersʹ and learnersʹ viewpoints in order to achieve a better education. This study was conducted to determine and compare the factors related to effective clinical education from teachersʹ and studentsʹ viewpoint in School of rehabilitation in Isfahan University of Medical Sciences. Methods: In this descriptive cross-sectional study, 23 faculty members and 107 senior students selected through census sampling method. The data collection tool was a researcher made questionnaire consisted of demographic information and factors related to clinical education which contained 5 general areas (individual features of the learner, individual features of clinical teacher, clinical environment, educational planning, and clinical evaluation). 32 questions related to these areas were scored based on a five point likert scale. The data was analyzed by SPSS 18 software. Results: Individual features of clinical teachers (3.04±0.74) and students (2.96±0.67) got the most scores in two groups (faculty members and students). The effect of clinical environment and clinical evaluation were found to be significantly different between students and teachers (p < 0.05). Students’ scores were higher than teachers in term of clinical environment (2.49±1.14 vs. 1.90±0.8) and clinical evaluation (2.56±1.09 vs. 1.99±0.98). Conclusion: Two areas of individual features of clinical teachers and students are ،more influential on clinical teaching than other areas. Therefore, attention to and strengthen the individual features of clinical teachers and students, systematic providing and revision of curriculum, providing proper clinical environment (in term of facilities and personnel) ،regular and accurate evaluation of internship course and giving feedback to the educational authorities could be important in the effectiveness of clinical education.