تعيين الگوهاي توزيع زماني بارش و ناحيه بندي آن در ايران

Regionalization of Rainfall Temporal Pattern in Iran

تاثير الگوي توزيع زماني بارش در طراحي تمامي سازه هاي آبي و مطالعات فرسايش خاك از اهميتي ويژه‌ برخوردار است. براي تعيين الگو در ايران از گراف‌هاي باران نگاري 146 ايستگاه باران نگاري استفاده شد. عمق بارش در فاصله هاي زماني مشخص از گراف‌هاي باران نگاري به ازاي هر پايه ي زماني استخراج و بارش به چهار چارك تقسيم شد. با اعمال روش رتبه‌بندي، الگو در پايه‌هاي زماني كمتر از 3، 3 تا 6، 6 تا 12 و بيشتر از 12 ساعت به دست آمد. با ميانگين گيري از رتبه‌هاي دريافتي توسط چارك‌ها و درصد عمق بارش رخ داده در هر رتبه، ضمن تعيين رتبه ي شاخص، الگوي نهايي هر تداوم مشخص شد. نتايج نشان داد كه بيشترين مقدار بارش در 35 درصد بارش‌هاي ايران در چارك دوم رخ مي دهد. كمترين تعداد بارش‌ها، در چارك چهارم داراي بيشترين مقدار بارش بودند. با استفاده از روش وارد 5، 9، 9 و 8 ناحيه ي همگن به ترتيب براي زمان هاي تداوم بارش هاي كوتاه مدت (3 > )، ميان مدت (3-6) و بلند مدت (6-12و ساعت 12 < ) به دست آمد. براي هر ناحيه ي همگن يك الگوي توزيع زماني بارش استخراج شد. تعدد اين الگوها خطر استفاده از الگوهاي تيپ سازمان حفاظت خاك و مهندسين ارتش آمريكا را كه به گونه ي گسترده اي در نرم افزارهاي يارانه اي بارش- روان آب استفاده مي شود را خاطر نشان مي كند

Rainfall temporal pattern has a marked influence on design of dams, urban water harvesting, culverts, drainage design, flood potential and soil erosion. In this research we used data of 146 autographic rainfall stations of Iran to implement the rainfall temporal pattern. Rainfall depth were calculated for each time interval from rainfall charts and were categorized to four quarters. The ranking method was used to arrive at rainfall temporal patterns corresponding to time intervals of 1,3,9 and 12 hours. After normalizing the rainfall mass curves, every quarter of rainfall was ranked, number 1 for the highest. The final pattern was derived by averaging the quarter ranks and percentage of rainfalls corresponding to each duration. Adopting Ward method, 5, 9, 9, and 8 homogeneous regions were detected for short ( < 3 hr), medium (3-6 hr), and long (6-12, and > 12 hr) rainfall time period, respectively. Design rainfall temporal pattern was derived for every homogenous zone. There is a danger for mis-used temporal pattern by type patterns.