تحليل هندسي شكستگي‌ها در زون افيوليتي سبزوار

Geometrical analysis of fractures in Sabzevar Ophiolite Zone

زون افيوليتي سبزوار (SOZ) واقع در شمال ايران مركزي (شمال گسل كوير بزرگ و جنوب گسل ميامي) است كه حوضه رسوبي كپه داغ در شمال را از فلات ايران مركزي در جنوب جدا مي‌نمايد. زمان تكامل اين مجموعه افيوليتي در كرتاسه فوقاني (سانتونين ـ كامپانين) و زمان جايگزيني آن كامپانين مياني تا ماستريشتين فوقاني بوده است. اين نوار افيوليتي شامل حجم زيادي از سنگ‌هاي اولترامافيك، توده‌هاي كوچك گابرويي و ترادفي ضخيم از گدازه‌هاي بازالتي زيردريايي همراه با آهك‌هاي پلاژيك كرتاسه فوقاني و راديولاريت است كه بطور دگرشيب و با يك قاعده كنگلومرايي توسط سنگ‌هاي آتشفشاني و رسوبي پوشيده شده است. اين مطالعه ساختارهاي شكننده‌ منطقه SOZ را جهت تحليل هندسي آن بررسي مي كند. هدف اين پژوهش تعيين الگوي ساختاري مناسب و منطبق با ساختارهاي محدوده مي باشد. در اين پژوهش، وضعيت هندسي كليه ساختارها و ارتباط هاي منطقي موجود بين شكستگي‌ها و ساختارهاي كلان منطقه‌اي بررسي شد. براي نيل به اين اهداف طي بازديدهاي صحرايي و بررسي تصاوير ماهواره‌اي ساختارهاي محدوده شناسايي شده و مبناي تهيه نقشه ساختاري قرار گرفتند. با بررسي‌هاي آماري داده‌ها و تهيه نمودارهاي گل سرخي و كنتوري، روند اصلي شكستگي‌ها و الگوي جهت گيري آن‌ها بدست آمد. راستاي بدست آمده N59W هماهنگ با امتداد قطعه‌اي از گسل ميامي بوده و ساختارهاي منطقه متاثر از اين گسل مي باشند. اگر اين راستا روند اصلي برش راستگرد منطقه در نظر گرفته شود، ساير روندهاي بدست آمده از محدوده، با الگوي جهت گيري انواع شكستگي‌هاي مرتبط با يك برش گسلي منطبق مي‌شود. به‌طوري كه شكستگي‌هاي با روند N14E، N68E، N86E، N77W، N59W و N41W در محدوده به ترتيب بر شكستگي‌هاي مرتبط با برش نوع X، Rʹ، T، R، D و P منطبق مي‌باشند.

Sabzevar Ophiolite Zone (SOZ) is located in northern Central Iran (north of Great Kavir fault and south of Miamey fault) and separates Kopp e Dagh sedimentary basin (in the north) from the Central Iran plateau (in the South). The evolution and replacement time of this ophiolite complex has been in the Upper Cretaceous) Santonian – Campanian) and the Middle Campanian to Upper Maastrichtian respectively. This ophiolite belt contains a high amount of ultramafic rocks, small masses of gabbros and a thick sequence of submarine basaltic lavas with Upper Cretaceous pelagic limestone and radiolarite, which are angular unconformable and have a base of conglomerates of volcanic and sedimentary rocks. This study examines the brittle structures of SOZ and carries out a geometrical analysis. The purpose of this study is to obtain a suitable structural model consistent with the area structures. In this paper, the geometrical condition is compared with all the area structures and a logical relationship between fractures has been identified. Also the relationship between the regional macro-structures and area fractures has been identified. For this purpose during the field visits and study of the satellite imagery, structures and exposure which make the base of a structural map of the area have been provided.. Then with the surveyed data and provided rose and contour diagrams the main direction of fractures and the pattern of orientation were obtained. This direction is N59W, the same trend as the Miamey fault. The structures in the region are affected by this fault. If this direction is considered the main right-lateral shear trend, other trends are consistent with pattern of fractures orientations Related to fault cutting. Generally the fractures with N14E, N68E, N86E, N77W, N59W and N41W trend, respectively are consistent with type X, Rʹ, T, R, D and P fractures. Key words: brittle structures, Miamey fault, structural model, ultramafic rocks.