ويژگي‌هاي نظام كارآمد بررسي تخلفات حرفه‌اي اخلاق‌گرا در ارايه خدمات سلامت باروري

Assessment of an effective observer system in SRHmalpractice

مقدمه و هدف: تقاضا براي ظرفيت‌سازي اخلاق سازماني در سازمان‌هاي ارايه كننده خدمات سلامت به ويژه توسط مديران اين بخش‌ها رو به رشد است. مددجويان، ارايه‌كنندگان خدمات و سياست‌گذاران امر سلامت نياز به يك راهنماي جديد عملكرد اخلاقي به منظور راهنمايي آنان در شرايط دشوار نظام ارايه خدمات سلامت دارند. اصول اخلاقي پايه‌اي براي مقابله با سو عملكرد در حيطه پزشكي و يا سهل‌انگاري و غفلت كاركنان است. در سراسر دنيا كاركنان نظام سلامت به طور مداوم در معرض مباحث پيچيده اخلاقي قرار دارند. برخورداري از مهارت ارتباطي، اجراي برنامه‌هاي آموزش مداوم، وجود كميته اخلاق، بررسي و ارايه گزارش‌هايي از سو رفتار وعملكرد و يا سهل‌انگاري و نيز تلاش در جهت رفع اين نقايص ضروري است. از آنجا كه هرگونه سو عملكرد حرفه‌اي نظير غفلت، سهل‌انگاري، خطا، اشتباه و نقض حقوق مددجو ممكن است آسيب‌هاي جدي و جبران‌ناپذير جسماني، رواني، اجتماعي و اقتصادي را به دنبال داشته باشد لذا لازم است نظام بررسي اين تخلفات كارآمد بوده كه اين مطالعه با هدف تعيين ويژگي‌هاي نظام كارآمد بررسي تخلفات حرفه‌اي اخلاق‌گرا در ارايه خدمات سلامت باروري طراحي گرديد. روش مطالعه: اين مطالعه از نوع توصيفي ـ اكتشافي بوده كه به روش دلفي انجام گرفت. جامعه پژوهش را 45 نفر از ارايه‌ كنندگان خدمات سلامت باروري شامل متخصصين زنان و مامايي، متخصصين سلامت باروري، متخصصين حقوق و اخلاق پزشكي، متخصصين حوزه علوم انساني تشكيل مي‌دادند. ابزار گردآوري داده‌ها سوالات باز پاسخ بود كه از طريق پست الكترونيك و يا مراجعه حضوري به شركت كنندگان در پژوهش داده شد. تحليل داده‌ها با استفاده از آناليز محتوا و به روش كدگذاري باز انجام شد. سپس در مراحل كمي دلفي پس از محاسبه صدك‌ها و ميانگين‌ها اجماع حاصل گرديد. نتايج: مفاهيم گردآوري شده شامل تبيين تخلف (توجه به وجود مظاهر فساد اداري نظير تبليغ، توصيه، سفارش، تبعيض، دريافت هديه، وجه نقد)، پاسخ مثبت به تقاضاهاي نابجا، توجه به نقض حقوق انساني و حقوق سلامت باروري مددجو (نظير توهين به مددجو، تحقير، عدم اطلاع‌رساني و يا اطلاع‌رساني نامناسب، نقض رازداري و حقيقت‌گويي)، عملكرد خارج از محدوده قوانين و دستورالعمل‌ها و موازين شرعي، عملكرد خارج از محدوده شرح وظايف شغلي، عدم گزارش تخلف درون سازماني و برون‌سازماني، عدم ارايه گزارش صادقانه و عادلانه، عدم پاسخگويي در قبال انجام تخلف، عدم تبعيت از احكام صادره، سوگيري و تهديد در گزارش تخلفات و يا عدم مشاركت در ارايه گزارش، عدم رعايت حقوق متقابل ارايه كننده خدمات و مددجو بود كه در درون مايه‌هاي عدالت محوري، قانون‌گرايي، رعايت حقوق مددجو، رعايت حقوق ارايه‌كننده خدمات، پاسخگويي، فرآيند بررسي، گزارش تخلف دسته‌بندي شدند. بحث و نتيجه‌گيري: تشكيل شبكه‌اي براي تقويت ارايه خدمات سلامت باروري و جنسي در ايران از سوي وزارت بهداشت، اهميت مباحث سلامت باروري از جنبه‌هاي مختلف ونيز وجود انتخاب‌هاي جديد براي زنان اعم از روش‌هاي جديد غربالگري و تشخيص و درمان به موازات پيشرفت دانش و فناوري، مباحث اخلاقي متعددي را براي ارايه‌كنندگان خدمات سلامت باروري، مددجويان و جامعه مطرح نموده است. در دسترس بودن نظام بررسي تخلفات حرفه‌اي كارآمد، به روز و اخلاق‌گرا در ارايه خدمات سلامت باروري كه طيف وسيعي از مددجويان را دربر مي‌گيرد يك راهنماي كليدي براي شناسايي و تعيين تخلف، تصميم‌گيري عادلانه و رعايت حقوق متقابل مددجو و ارايه‌كننده خدمات محسوب مي‌شود.

Background: Ethical capacity building in health care system is improving by health services managers. Clients, health care providers and policy makers in health system need an ethical guideline in order to lead them in complex ethical situations. Ethical principles act as a barrier to challenge with providers’ medical malpractice and neglectance. In worldwide they continuously face ethical difficulties. Communication skills, in service training and ethics committee guidelines are effective approaches for solving these problems. Providers’ malpractices, errors and breaching of clients rights may produce serious physical, psychological and socio-economical consequences. The aim of this study was assessment of an effective observer system in SRH malpractice. Methods: This study was an exploratory study. Mixed method approach was selected based on the study’s purpose. Forty five expert persons accepted participating in the study and completed informed consent. They were obstetricians-gynecologists; SRH specialists, medical ethicist, general practitioners, midwives, family health providers, lawyers and clergymen. Purposeful sampling was applied to data collection and achievement to saturation. Data were gathered through semi-structural, open-ended questions by Email and responds were analyzed using content analysis. Consensus was obtained after Round 2 and Round 3 Delphi. Results: The study’s main results included respect of clients’ rights, respect of providers’ rights, justice-centered system, lawful-centered system, accountability, process of malpractice reporting and assessment. Conclusion: setting-up a network in order to improve Sexual and Reproductive Health services in Iran has created several new options in screening, diagnosis and treatment methods for women in reproductive age and as ethical issues. Providing an effective controlling system in order to assess and evaluate legal and ethical malpractice for respecting clients’ rights is a key element in SRH services.