خوددوستي و مقايسه آن با خودگروي

Self-Love and Comparison of it with Egoism

خوددوستي نظريه‌اي هنجاري (Normative theory) است كه در صدد ارايه اصول اخلاقي بسيار كلي بوده، مبناي اخلاقي براي كليه رفتارهاي انسان محسوب مي‌شود. از نظر اين نوشتار، آنچه از آموزه‌هاي اسلام و انديشمندان مسلمان استفاده مي‌شود، اين است كه همه انسان‌ها داراي غريزه‌اي به نام خوددوستي [حب ذات] هستند و رفتارهاي اختياري خود را براساس آن انجام مي‌دهد. از آنجاكه ذات انسان، پاك و زلال و داراي استعدادها و آرمان‌هاي معقول و برپايه فطرت الاهي و در راستاي سعادت حقيقي وي سرشته شده است، رفتارهاي مطابق با خوددوستي، خوب است و بايد چنين عمل كرد و رفتارهاي خلاف آن، بد است و نبايد انجام گيرد. نظريه خوددوستي با وجود شباهت ظاهري به «خودگروي اخلاقي» به لحاظ مباني هستي‌شناختي، انسان‌شناختي و معرفت‌شناختي با آن اختلاف جدّي دارد و لذا ايرادهايي از قبيل: ناسازگار با رفتارهاي نوع‌دوستانه، ايثار، مهر مادري، عبادت عارفانه و ... كه بر نظريه «خودگروي اخلاقي» وارد است، در اين نظريه قابل پاسخ‌گويي است.

Self-love is a normative theory which tries to present quite general ethical principles which are in fact the ethical base of all humanʹs attitudes. According to Islamʹs teachings and the Islamic scholarʹs statements, all human beings have the nature of self-love and their personal attitudes are based on this instinct. Since humanʹs essence is pure, has rational potentialities and ideals, and is based on the Divine nature and moves towards the real felicity, therefore acting according to self-love is desirable and should be performed and acting against it is undesirable and should not be performed. Although the theory of self-love appears to be similar with "ethical egoism", but it has radical differences in its ontological, anthropological and epistemological bases; therefore the criticisms made to the theory of "ethical egoism" such as: incompatibility with humanitarian deeds, self-sacrifice, motherʹs affection, mystical prayer and … can be replied in this theory. Key expressions: humanʹs essence, soul, the superior self, the inferior self, self-love, ethical egoism.