مرور سه دهه تحقيقات "علل طلاق" در ايران

Three Decades of Researches about “Divorce Causes” in Iran: A Review

افزايش نرخ طلاق، طي دهه هاي اخير در ايران نگراني هاي مختلفي را نزد مسيولين و محققان درپي داشته است. اين مقاله مرور دستاوردهاي پژوهش هايي است كه طي سه دهه اخير به علل طلاق در ايران پرداخته اند. با مرور تحقيقات درجستجوي اوليه 140 سند (شامل مقالات و پايان‌نامه‌ها) و در سه مرحله غربالگري، 28 مورد انتخاب و بررسي شده است. يافته ها نشان مي دهد كه در سطح پروبلماتيكِ «چرايي طلاق»، حدود 55 درصد سوالات، جنبه اجتماعي ـ جمعيت شناختي داشتند؛ 24 درصد جنبه روانشناختي و تنها حدود 21 درصد به عوامل اقتصادي مي پرداختند. «سن ازدواج و اختلاف سن زوجين» ، «عوامل اقتصادي»، «وضعيت تحصيلات»، و «تعداد فرزند»، بيشترين متغيرهاي مستقلي بودند كه به عنوان عوامل موثر بر طلاق مورد بررسي قرار گرفته اند. در نتيجه علل بازشناسي شده در اين پژوهش ها به لزوم توجه به موضوع كنترل آسيب هاي اجتماعي به ويژه مواد مخدر، توجه به سطح رفاه اجتماعي و اهميت مديريت تغييرات اجتماعي اشاره دارد. همچنين براي عمق بخشي به درك موضوع، بايد در جهت دهي و حمايت از تحقيقات مربوط به طلاق گام هاي جدي تري برداشت. به لحاظ فني پژوهش ها نيازمند جهت گيري هاي بين رشته اي و تنوع بخشي به روش ها و مدل ها خصوصاً تعادل بخشي به غلبه مدل هاي فرضيه آزماي پوزيتيويستي هستند.

The increase in divorce rate has been a concern of Iranian authorities during the recent decades. This article aims at reviewing researches on causes/determinants of divorce in recent 3 decades in Iran. Initial search leads to 140 scientific documents, including papers and dissertations, which reduces to 28 titles in a process of screening. The findings show 55% of the questions regarding causes were focused on socio-demographic causes, 24% on psychological causes and only 21% on economic causes. “Age at marriage and age difference between spouses”, “economic causes”, “education level” and “number of children” were the most frequent independent variables. The identified causes were focused on social problems and issues, especially drug abuse, social welfare and management of social changes. However, in order to achieve an In-depth understanding of subject, we need to do furthermore studies and also redirect the focus of studies to new areas. Technically, studies should continue an interdisciplinary orientation and use various methods and models to overcome the current dominance of positivistic hypnosis and models.