ارتباط تغذيه با شير مادر و شاخص توده بدني كودكان دبستاني شهر رشت

The Relationship between Breastfeeding and Body Mass Index in Primary School Children of Rasht/Iran

مقدمه: امروزه در بسياري از مناطق جهان، چاقي و اضافه وزن از مشكلات اساسي كودكان به شمار مي‌آيد. اضافه وزن در دوران كودكي عاملي موثر بر اضافه وزن در سنين بزرگسالي و بروز بيماري‌هاي قلبي عروقي، فشار خون بالا، هيپرليپيدمي، آسم و ديابت شناخته شده است. با توجه به نقش خطرساز افزايش وزن براي سلامتي كودكان بر آن شديم مطالعه‌اي با هدف تعيين «ارتباط تغذيه با شير مادر و شاخص توده بدني كودكان دبستاني شهر رشت» انجام دهيم. روش: پژوهش حاضر مطالعه مورد شاهدي مي‌باشد كه پس از اخذ مجوزهاي لازم در 8 دبستان سطح شهر رشت انجام گرديد. 320 نمونه شامل 80 نفر در گروه مورد (شاخص توده بدني صدك 85 و بيشتر براي سن و جنس) و 240 نفر در گروه شاهد (صدك 85-5 براي سن و جنس) انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده‌ها، پرسشنامه، متر نواري و ترازو بود. در نهايت داده‌ها با نرم‌افزار و آزمون‌هاي آماري كاي‌دو و من‌ويتني تحليل گرديد. يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان داد ميانگين و انحراف معيار كل مدت زمان تغذيه با شير مادر در گروه مورد 14/9±02/19 و در گروه شاهد 66/8±36/19 بود و اختلاف معناداري بين اين ميانگين‌ها مشاهده نشد. از سوي ديگر 5/82% واحدها در گروه مورد و 9/92% در گروه شاهد، تغذيه انحصاري با شيرمادر به مدت 6-4 ماه داشتند و اين تفاوت معنادار بود (024/0=p). دو گروه از نظر سن و جنس همگن بودند. ميانگين و انحراف معيار تعداد وعده‌هاي غذايي، مدت زمان تماشاي تلويزيون، مدت خواب روزانه و شبانه و زمان شروع تغذيه تكميلي در گروه مورد در مقايسه با گروه شاهد اختلاف آماري معناداري نداشتند. نتيجه‌گيري: در پژوهش حاضر، ميانگين مدت زمان تغذيه با شير مادر (تا 2 سال و بيشتر) در گروه داراي اضافه وزن و چاق كمتر از ميانگين آن در گروه داراي وزن طبيعي بود؛ ولي اين تفاوت از نظر آماري معنادار نبود. از سوي ديگر، درصد كودكان با وزن طبيعي كه تغذيه انحصاري با شير مادر براي مدت 6-4 ماه داشتند نسبت به كودكان داراي اضافه وزن و چاق به طور معنادار بيشتر بود. به عبارت ديگر در اين مطالعه به نظر مي‌رسد تغذيه انحصاري با شير مادر براي مدت 6 ماه پس از تولد با كاهش اضافه وزن و چاقي در كودكان دبستاني همراه است. بر اين اساس شايد بتوان با آموزش بيشتر و دقيق‌تر تغذيه انحصاري با شير مادر به والدين به ويژه مادران و نيز مراقبان بهداشتي به پيشگيري از اضافه وزن و چاقي كودكان در آينده كمك كرد.

Nowadays in many parts of the world, obesity and overweight problems in children is considered essential. Overweight in childhood has been known as a factor affecting on the overweight in adult ages and the incidence of cardiovascular diseases, hypertension, hyperlipidemia, asthma and diabetes. Considering of the risky role of increasing of weight for children’s health, researchers aimed to determine the relationship between breastfeeding and Body Mass Index in primary school children of Rasht/Iran. Methods: This was a case-control study which after obtaining the necessary licenses was performed in 8 primary schools of Rasht. 320 samples including 80 in case group (BMI?85th percentile for age and sex) and 240 in control group (BMI=5th to 85th percentile for age and sex) were selected. Data gathering tool were questionnaire, scales and tape meter. Finally, data were analyzed statistically by Chi-square and Mann-Whitney tests. Results: The findings showed that the mean and standard deviation of total duration of breastfeeding in case group were 19.02±9.14 and in control group were 19.36±8.66, and there was no significant difference between these means. On the other hand, 82.5 percent of the samples in case group and 92.9 percent in control group had exclusive breastfeeding for 4-6 months and it showed significant difference (P=0.024). The mean and standard deviation of meals frequency, duration of television watching, sleep duration of day and night and start time for complementary feeding in case and control group showed no significant statistical difference. Conclusion: In this study, the average of duration of breastfeeding (up to 2 years and more) in overweight and obese group was lower than the average in group with normal weight, but this difference was not statistically significant. On the other hand, the percent of children that had exclusive breastfeeding for 4-6 months in normal weight group was significantly more than overweight and obese children. In other words, this study showed that exclusive breastfeeding in the first six months after birth can be associated with reducing overweight and obesity in primary school children. On this basis, we can probably help to prevent overweight and obesity in children in the future by teaching more and more accurate about exclusive breastfeeding for parents, especially mothers and health care providers.