مقايسه نفوذ آب به خاك در مراتع تحت چراي آزاد و دست كاشت در شمال ايران

Comparison of Water Infiltration into the Soil under Open Grazing and Planted Rangelands in North of Iran

بررسي فرآيند نفوذ تحت شرايط مديريتي متفاوت در مراتع از اهمّيت زيادي برخوردار است. در اين پژوهش اثر مديريت چراي آزاد و كشت يونجه بر نفوذپذيري خاك در بخشي از مناطق كوهستاني تالش با مساحت 500 هكتار مورد بررسي قرار گرفت. آزمايش هاي نفوذ با استفاده از استوانه هاي مضاعف با پنج تكرار در هر يك از مناطق انجام شده و مقادير نفوذ تجمعي و لحظه اي، سرعت نفوذ نهايي و حداكثر نفوذ لحظه اي هر يك از مناطق با يك ديگر مقايسه شد. سپس نتايج حاصل از نفوذ تجمعي و سرعت نفوذ لحظه اي تكرارهاي هر كدام از تيمارها و در مناطق دوگانه به ترتيب با استفاده از تجزيه واريانس و آزمون t جفتي و هم چنين سرعت نفوذ نهايي و حداكثر نفوذ لحظه اي در مناطق دوگانه با استفاده از آزمون t غيرجفتي با هم مقايسه گرديد. تجزيه و تحليل نتايج نشان داد كه نفوذ تجمعي و سرعت نفوذ لحظه اي در تكرارهاي هر كدام از تيمارها اختلاف معني دار با يك ديگر نداشته حال آن كه اختلاف ميانگين نفوذ، سرعت نفوذ نهايي و حداكثر نفوذ لحظه اي در مناطق دوگانه در سطح اعتماد يك درصد معني دار است. سرعت نفوذ نهايي و حداكثر نفوذ لحظه اي در منطقه دست كاشت به ترتيب 96/3 و 29/34 سانتي متر بر ساعت بود كه نسبت به منطقه چراي آزاد 32 و 39 درصد افزايش داشته است. نتايج بررسي به عمل آمده ضمن تاييد نقش مديريت مرتع بر پديده نفوذ در منطقه مورد پژوهش بر ضرورت اعمال شيوه هاي صحيح مرتع داري در دست يابي به شرايط مناسب و پايدار هيدرولوژي در زيست بوم هاي مرتعي تاكيد دارد.

Water infiltration into the soil under different management conditions is very important in rangeland. In the present research, the effects of open grazing management and alfalfa cultivation on water infiltration into the soil was investigated in a part of Talesh mountainous rangeland comprises 500 ha. The infiltration was measured by the double ring infiltrometer in five replications in each area. Cumulative and instantaneous infiltration rate, minimum (infiltration capacity) and maximum instantaneous infiltration (peak infiltration) rates were compared in study treatments. The cumulative and instantaneous infiltration rates among replications and in two above-mentioned areas were then compared using ANOVA and paired sample t-test, respectively. The minimum and peak instantaneous infiltration rates were also compared using independent sample t-test in two aforesaid treatments. The results showed that there was a significant difference in final and peak instantaneous infiltration rates in two above-mentioned areas at the significant level of 1%, whereas no significant difference was found among replications. The final and the peak instantaneous infiltration rates in planted areas were found to be equal to 3.96 and 34.29 cm/h that represented a respective increase of 32% and 39% when compared with open grazing ones. The results of the present study verified the significant role of rangeland management in controlling water infiltration into the soil in the study area. Besides that, the necessity of proper rangeland management was also emphasized in order to access to suitable and stable hydrologic conditions in rangeland ecosystems