تاثير كمبود آهن بر غلظت، جذب و انتقال نسبي آهن، روي و منگنز در برخي محصولات زراعي با آهن كارايي مختلف در شرايط آبكشت

آزمايش حاضر بمنظور مقايسه تاثير كمبود آهن بر غلظت، جذب و انتقال نسبي آهن، روي و منگنز در برخي گياهان زراعي در شرايط آبكشت بصورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كاملاً تصادفي در سه تكرار در پاييز سال 1386 در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه صنعتي اصفهان به اجرا درآمد. هفت گياه زراعي با آهن كارايي مختلف شامل دو رقم گندم نان (قدس و بك كراس روشن)، تريتيكاله (رقم الينر)، ذرت شيرين (هيبريد سينگل كراس كرج 403)، ذرت دانه اي (هيبريد سينگل كراس704) و دو رقم گلرنگ (رقم كوسه و اراك 2811) در دو غلظت آهن در محيط كشت محلول شامل 5 (كمبود) و 50 (كفايت) ميكرو مولار از منبع FeEDTA كاشته شدند. متحمل ترين و حساسترين محصولات زراعي به كمبود آهن بترتيب گندم رقم قدس با آهن- كارايي 125 درصد و گلرنگ رقم اراك 2811 با آهن- كاراريي 5/3 درصد بودند. بين آهن-كارايي گياهان مورد مطالعه و محتواي آهن، روي و منگنز كل و همچنين انتقال نسبي آهن از ريشه به شاخساره همبستگي مثبت و معني داري وجود داشت. تنوع بالايي ميان محتوي منگنز، آهن و روي ريشه وساقه گياهان مورد مطالعه مشاهده شد. ژنوتيپ هاي قدس و بك كراس روشن گندم مقادير بالاتري از منگنز، آهن و روي را در ساقه هايشان در مقايسه با ديگر ژنوتيپ ها تجمع دادند. بالاتر بودن جذب و انتقال از ريشه به ساقه عناصر كم مصرف در ژنوتيپ هاي آهن- كارامد يك جنبه مهم در برنامه هاي غني سازي زيستي با هدف بهبود كيفيت محصولات است.

A hydroponics experiment was conducted to compare effect of Fe-deficiency on concentration, uptake, translocation of Fe, Zn, Mn in some plants. A completely randomized block design in triplicates was conducted in research greenhouse. Seven plants with different Fe-efficiency contained two bread wheat genotypes (Triticum aestivium L. CVs. Backcross Roshan and Qods), triticale (X. Triticosecale Cv eleanor), dent corn (Zea Mays L. CV. S.C704) and two safflower (Carthamus tinctorius L. CVs Arak2811 and Koose) were grown in a nutrient solution at two Fe levels of 5 and 50 µM Fe EDTA. The most tolerant and the most sensitive of plants to Fe-deficiency were bread wheat (Qods genotype) with 125% Fe-efficiency and safflower (Arak2811) with 3.5% Fe-efficiency, respectively. A significant and positive correlation was found between the Fe-efficiency and Zn, Fe and Mn contents and root to shoot translocation of Fe among the studied crops. Large variation was found among the studied crops in shoot and root Zn, Fe and Mn content. The Qods and cross back Roshan wheat genotypes accumulated greater Zn, Fe and Mn in their shoots compared to other genotypes. Higher uptake and root to shoot translocation of microelements in the Fe-efficiency genotypes is an important aspect for biofertilization programs with the aim of improving crop quality.