تحليل روند تبخير و تعرق مرجع با استفاده از آزمون من-كندال و اسپيرمن در مناطق خشك ايران

در اين تحقيق روند تغييرات زماني پارامتر تبخير و تعرق مرجع در مناطق خشك ايران مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور از داده هاي هواشناسي 11 ايستگاه هواشناسي كشور با دوره آماري 41 ساله (2005-1965) استفاده گرديد و با بكارگيري دو آزمون غيرپارامتري من-كندال و اسپيرمن، وجود روند معني دار براي سري هاي زماني ماهانه، سالانه و فصلي در سطح معني داري 95 درصد مورد ارزيابي قرار گرفت. همچنين جهت كاهش اثر وجود همبستگي ترتيبي بر نتايج آزمون ها، از روش TFPW استفاده شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه روند تغييرات زماني تبخير و تعرق مرجع، براي برخي شهر ها افزايشي و براي برخي نيز كاهشي بوده است. بيشترين موارد معني داري روند تبخير و تعرق مرجع ماهانه در ايستگاه بيرجند اتفاق افتاده ولي در ايستگاه هاي بندرعباس، سبزوار و سمنان در مقياس ماهيانه روند معني داري مشاهده نگرديد. در سري زماني با مقياس سالانه، ايستگاه مشهد بيشترين مقدار روند افزايشي تبخير تعرق مرجع را با شيب 50/7 ميليمتر در سال از خود نشان داد. از طرف ديگر، ايستگاه اصفهان با شيب كاهشي 38/6- ميليمتر در سال روند نزولي از خود نشان داد. مقايسه عملكرد و توان دو آزمون در سطح معني دار آماري نشان داد كه در بيشتر موارد تطابق قابل توجهي در آشكار سازي روند تبخير و تعرق مرجع توسط دو آزمون وجود داشته است.

In this research, temporal trends of reference evapotranspiration (ET0) values were investigated in arid regions of Iran. For this purpose, the meteorological observations collected from 11 high quality meteorological sites for a 41-year period (1965-2005) were used and statistically significant ET0 trends in the monthly, seasonal and annual time basis were detected by the non-parametric Mann-Kendall and Spearman tests at confidence level of 95 %. For eliminating the effect of serial correlation on test results, the Trend Free Pre-Whitening (TFPW) approach was applied. The results indicated that the ET0 trends for some sites were increasing (positive) but for some sites showed decreasing (negative) trends. The most significant ET0 trends on the monthly time scale occurred at Birjand but no significant trend was observed for Bandarabbas, Sabzevar and Semnan sites. On the annual time scale, Mashhad revealed the highest positive ET0 trend (7.5 mm per year). On the contrary, Esfahan showed the highest decreasing (negative) ET0 trend of about -6.38 mm per year. In general, the performances and capabilities of Mann-Kendall and Spearman tests were consistence at the verified confidence level.