بررسي درجه حرارت هاي حداقل، ميانگين و حداكثر در خراسان جنوبي به منظور شناسايي مناطق مستعد كشت زعفران با استفاده از GIS

آگاهي از چگونگي تناسب و انطباق فعاليت هاي كشاورزي هر منطقه با شرايط آب و هوايي آن لازمه هرگونه فعاليت كشاورزي مي باشد. لذا شناخت اقليم و بررسي نيازهاي اكوفيزيولوژي گياهان زراعي از مهمترين عوامل موثر در توليد است. زعفران يكي از با ارزش ترين گياهاني است كه در شرايط اقليمي خاص كشت مي شود و مراحل رشد و نمو آن منحصر به فرد است و بيش از 90درصد توليد جهاني آن به ايران اختصاص دارد و علي رغم قدمت كشت آن در مقايسه با ساير محصولات زراعي در كشور توليد آن عمدتا بر دانش بومي متكي بوده است. با بررسي اثر پارامترهاي هواشناسي برعملكرد زعفران و تعيين مناطق مساعد كشت زعفران بر اساس اين پارامترها مي توان در راستاي توسعه كشاورزي و اقتصادي در مناطق كشت زعفران پيشرفت زيادي نمود. آمار و اطلاعات 20 ساله ايستگاه هاي هواشناسي منطقه و عملكرد زعفران درمناطق مورد مطالعه، دريك دوره ي ده ساله، گردآوري و استفاده شد. آناليز رگرسيوني و ايجاد معادلات بر روي پارامترهاي درجه حرارت هاي حداقل، ميانگين و حداكثر و رابطه اين پارامترها بر عملكرد بوسيله نرم افزار4 JMP انجام گرفت. سپس نقشه هاي رقومي پهنه بندي با استفاده از نرم افزار ArcGIS9.2 ترسيم شد. نتايج نشان داد كه درجه حرارت حداقل در ماه هاي مهر، آبان، آذر و دي تاثيرگذارتر بر عملكرد نسبت به ساير ماه ها مي باشند. از نظر درجه حرارت ميانگين، ماه هاي مهر، آبان، آذر و دي موثرتر مي باشند. درجه حرارت حداكثر در ماه هاي آبان، آذر، دي و اسفند، بيشترين تاثير را بر عملكرد مي-گذارد. همچنين با بررسي معادلات و نقشه هاي پهنه بندي ايجاد شده و نقشه پهنه بندي نهايي مشخص شد كه اكثر مناطق استان در شرايط مناسب يا نيمه مناسب قرار دارند. مناطق شمال و شمال شرقي استان داراي بهترين موقعيت از لحاظ درجه حرارت هاي حداقل، ميانگين و حداكثر براي كشت زعفران بوده و مناطق مركزي استان نيمه مستعد و جنوب و جنوب غربي استان نامستعد مي باشند.

Knowledge of the coordination of the agricultural activities in every region with the weather and climate condition of that area is necessary for any kind of agriculture activity. Therefore, understanding the climate and analyzing the ecophysiological characteristics of plants are the most important factors in production. Saffron is one of the most valuable plants, which is planted in special climate conditions and has a unique growth process. At the present, Iran produces of 90% of total saffron production. Despite its old culture compared to other crops produced in the country, production of saffron in Iran that has relied primarily on indigenous knowledge. Analysis of the effect of the weather parameters on the performance of saffron and determining the suitable areas for planting saffron according to these parameters are important for agriculture and the economy. The statistics and data of 20 years taken from all the weather station in the region and the ten years performance of saffron were used in this study. Regression analysis and create of equation using minimum, average, maximum temperature and the relation between these parameters by saffron yield were accomplished by the use of JMP4 software. The digital climate maps of zoning scheme using software ArcGIS9.2 were drawn. The results showed that minimum temperature was the most effective factor on the performance during the month of Mehr, Aban, Azar and Dey compared with the other months and considering average temperature, the most affected months are Mehr, Aban, Azar and Dey. Maximum temperature was most effective on the performance during the month of Aban, Azar, Dey and Esfand compared with the other months Also after analyzing the equation and the climate zonation maps and the final map it become obvious that the most of the areas of the province were able to be ranked as suitable. The north and north-eastern areas were the best areas regarding the parameters discussed in order to grow Saffron. The center of province was considered average region to grow Saffron and the southern and south-western areas were determined the least suitable for growing saffron.