خوانش مضاعف: روش‌شناسي بنياميني- دلوزي در تحليل فيلم(همراه با تحليل فيلم درباره الي)

Double Reading: Benjaminian- Deleuzian Methodology in Film Analysis and its application to "About Eli..."

هدف اين مقاله طرح بحثي روش شناختي در باب چگونگي خوانش فيلم از منظري بنياميني_ دلوزي و نمايش نحوه كاربرد آن از رهگذر تحليل يك فيلم است. براي اين هدف ابتدا پروبلماتيك دوگانگي واقعيت و هنر و يا رابطه داستان و واقعيت يا سينما و واقعيت را به مثابه زمينه نظري طرح مباحث روش شناختي حول سينما و تحليل فيلم توضيح مي دهيم. سپس با توجه به اين زمينه نظري، معرفت شناسي دلوزي در باب سينما و چالش آن با مسيله افلاطوني تقابل بين واقعيت اجتماعي و بازنمايي يا تصوير سينمايي آن را به مثابه اساس نظري روش-شناسي بنياميني- دلوزي در تحليل فيلم به بحث مي گذاريم. در اثناي اين بحث، روش شناسي دلوزي- بنياميني را در تقابل با رهيافت هاي روش شناختي مسلط زبانشناختي و روانشناختي در مطالعات سينمايي معرفي خواهيم كرد، مقالات بنيامين و دلوز در مطالعات سينمايي به گونه اي زيمنه ساز پايان دادن به سلطه محتوا -محوري در خوانش فيلم هاست و بنابراين رويكرد دلوز به سينما در تقابل با رهيافت هاي رياليستي و پديدارشناختي آندره بازن و رهيافت زبانشناختي و روانكاوانه كريستين متز است. چارچوب دلوزي- بنياميني ضمن اجتناب از در افتادن به حوزه مطالعه سينما به مثابه ابزاري بازتابانه در چارچوب سنت بازنمايي، خوانشي مضاعف از سينما ارايه مي دهد؛ به لحاظ روشي، روش شناسي دلوزي- بنياميني متضمن تحليل همزمان ابعاد زيبايي شناختي فيلم و زمينه هاي اجتماعي – سياسي آن است. در پايان و براي پايان و تدقيق و تصريح بيشتر مباحث نظري و روشي فيلم «درباره الي» را بر اساس روش شناسي فوق مورد تحليل قرار مي دهيم.

This article aims to open a methodological discussion on film reading from a Benjaminian- Deleuzian approach, and discusses its application based on the analysis of About Eli. To reach this aim, the duality of reality and art, or the relation between story and reality or cinema and reality as the theoretical bases of methodological discussions on cinema and film analysis, are explicated. Then, the Deleuzian epistemology about cinema and its challenge with the Platonic issue of the contradiction of social reality and its representation or cinematic picture as the theoretical basis of Benjaminian- Deleuzian methodology in film analysis, will be discussed. Also, the Benjaminian- Deleuzian methodology as opposed to the dominant linguistic and psychological methodologies in film studies will be discussed. Benjamin and Deleuze’s essays on film studies can be regarded as an end to the dominance of content-centrism in film reading. Therefore, Deleuze’s approach to cinema is opposed to the realistic and phenomenological approaches of Andre Bazin and the linguistic and psychoanalytic approach of Christian Metz. While the Benjaminian- Deleuzian framework avoids getting involved in film studies, as a representational tool in the framework of representation tradition, it presents a double reading of cinema. The Benjaminian- Deleuzian methodology involves simultaneous analysis of aesthetic aspects of film and its socio-political aspects. Eventually, to make the theoretical and methodological discussions more understandable, a recent Iranian film called About Eli is analyzed and its results are discussed.