تعيين قابليت هضم آزمايشگاهي و توليد گاز علوفه مرتعي استان ايلام

In vitro digestibility and gas production of rangeland forage in Ilam province

بـه منظور تعـيين ارزش غـذايي عـلوفه مراتع، از مناطق مختلف مرتعي استان ايلام 31 منطقه به روش تصادفي طبقه‌بندي شده مشخص گرديد و از علوفه مرتعي اين مناطق به مدت سه سال متوالي در طي فصل چرا چهار مرتبه در فواصل تقريباً يكسان نمونه‌برداري به عمل آمد، نمونه هاي حاصله پس از عمل آوري به آزمايشگاه منتقل و تركيبات شيميايي آنها اندازه‌گيري شد. ميانگين ماده خشك، پروتيين خام، الياف خام، خاكسترخام و چربي خام در مرحله اول، دوم، سوم و چهارم به ترتيب 61/94، 52/18، 55/17، 26/13 و73/1 درصد، 62/94، 34/15، 65/23، 80/10 و 71/1 درصد، 62/93، 08/10، 10/30، 51/8 و 80/1 درصد و 50/94، 96/5، 19/34، 39/8 و 70/1 درصد در ماده خشك بود. قابليت هضم آزمايشگاهي نمونه‌ها به روش دو مرحله‌اي(تلي و تري) و آزمون گاز آنها (طبق روش منك و استينگاس) در زمان‌هاي 3، 6، 12، 24، 48، 72 و 96 ساعت تعيين گرديد. نتايج قابليت هضم ماده خشك، ماده آلي و ماده آلي در ماده خشك مرحله اول 83/75، 39/74 و 40/64 درصد، مرحله دوم 89/72، 17/71 و 38/63 درصد، مرحله سوم 37/62، 30/60 و 07/55 درصد و مرحله چهارم 82/52، 53/50 و 28/46 درصد بود كه اختلاف معني‌داري براي هر يك از آنها در مراحل مختلف برداشت وجود داشت(05/0 > P). قابليت هضم ماده خشك علوفه مرتعي مناطق مختلف استان در هريك از مراحل اول، دوم، سوم و چهارم برداشت اختلاف معني‌داري(05/0 > P) را نشان داد. نتايج توليد بالقوه گاز براي مراحل اول، دوم، سوم و چهارم برداشت به ترتيب33/64، 19/69، 59/70 و 28/67 ميلي‌ليتر به ازاي 200 ميلي گـرم ماده خشك نـمونه بـود كه اختلاف معني‌داري (05/0 > P) داشتند. توليد گاز علوفه مرتعي مناطق مختلف استان در زمان 96 ساعت براي سال هاي اول، دوم و سوم برداشت معني‌دار بود (05/0 > P). نتايج تخمين انرژي قابل متابوليسم علوفه مرتعي استان در مراحل اول، دوم، سوم و چهارم برداشت به ترتيب 71/10، 75/10، 95/9 و 02/9 مگاژول در كيلوگرم ماده خشك بود كه اختلاف معني‌داري داشتند(05/0 > P).

In order to determine the nutritive value of range forages, 31 points in Ilam province were sampled, using stratified probability random sampling method. A mixture of all plants were collected in each quadrate and the sampling was done 4 times during grazing season and repeated 3 years. Samples were dried in room temperature and analyzed for chemical composition. Average dry matter, crude protein, crude fiber, Ash, crude fat(dry matter basis) in 1, 2, 3 and 4 stages of sampling were 94.61, 18.52, 17.55, 13.26 and 1.73; 94.62, 15.34, 23.65, 10.80 and 1.71; 93.62, 10.80, 30.10, 8.51 and 1.80; 94.50 5.96, 34.19, 8.39 and 1.70 percent respectively. The in vitro dry matter digestibility(DMD), organic matter digestibility (OMD) and digestible organic matter in dry matter(DOMD) for 1, 2, 3 and 4 cuts were 75.83±5.39, 74.39±5.76 and 64.40±5.78; 72.89±6.41, 71.17±6.64 and 63.38±6.03; 62.37±8.22, 60.30±8.74 and 55.07±7.80; 52.82±6.72, 50.53±7.53 and 46.28±6.97 percent respectively. The difference of in vitro DMD, OMD and DOMD between cuts was significant (p < 0.05). The results of potential gas production at 96 hour for 1, 2, 3 and 4 cuts were 64.33±7.74, 69.19±8.44, 70.59±8.52 and 67.28±9.34 ml per 200 mg DM respectively. The differences between them was significant (p < 0.05). The differences for each cut between the areas was significant (p < 0.05). The results of estimated ME for 1, 2, 3 and 4 cuts were 10.71±0.84, 10.75±0.97, 9.95±1.25 and 9.02±1.19 Mj/kg DM respectively, that were significant differences (p < 0.05).