اثرات فسفر و شوري بر رشد، غلظت عناصر غذايي و كارايي مصرف آب در كُلزا (Brassica napus L.)

The Effects of Phosphorus and Salinity on Growth, Nutrient Concentrations, and Water Use Efficiency in Canola (Brassica napus L.)

شوري خاك و آب يكي از مهم ترين مشكلاتي است كه فراروي بخش كشاورزي ايران قرار دارد. مصرف كودهاي شيميايي به ويژه كودهاي فسفردار در چنين خاك هايي ممكن است به بهبود كميت و كيفيت فرآورده هاي كشاورزي منجر شود. به همين منظور، اثرات فسفر و شوري بر ميزان رشد، غلظت عناصر غذايي، و كارايي مصرف آب گياه كُلزا (Brassica napus L.) مورد بررسي قرار گرفت. تيمارهاي آزمايشي شامل پنج سطح آب شور ]آب غير شور(dS/m3/0EC=) صفر، 3، 6، 9 و 12 دسي زيمنس بر متر[ و چهار سطح فسفر(صفر، 20، 40 و 80 ميلي گرم در كيلو گرم خاك از منبع KH2PO4) بود. آزمايش به صورت فاكتوريل و در قالب بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام گرفت. نتايج نشان داد كه با افزايش شوري، وزن خشك و عملكرد دانه كُلزا به طور معني داري كاهش مي يابد. ليكن در شوري هاي مورد مطالعه، كاربرد فسفر تا سطح 20 و 40 ميلي گرم در كيلوگرم خاك به ترتيب سبب افزايش دانه و عملكرد ماده خشك كُلزا گرديد. افزايش شوري موجب افزايش غلظت كلرايد، سديم، بور و فسفر و كاهش غلظت كلسيم، پتاسيم و نيتروژن گرديد. اما مصرف فسفر توانست غلظت كلرايد در ماده خشك را به طور معني داري كاهش دهد. با افزايش شوري، ابتدا كارايي مصرف آب براي توليد دانه كُلزا افزايش و سپس كاهش يافت. در مقادير زياد به كارگيري فسفر، كارايي مصرف آب كاهش يافت.

Soil and water salinity is one of the most important problems of agriculture in Iran. Application of chemical fertilizers, particularly phosphorus (P) fertilizers, may lead to improve the yield quality and quantity. The effects of salinity and P on growth, chemical composition and water use efficiency (WUE) of canola (Brassica napus L.) were investigated. The experimental treatments were five saline water levels [non-saline water (EC= 0.3 dS/m), 3, 6, 9, and 12 dS/m] and four applied phosphorus rates (0, 20, 40, and 80 mg/kg soil as KH2PO4). This experiment was factorially arranged in a randomized complete block design with three replicates. The results indicated that the dry matter and grain yields of canola were decreased significantly by increasing salinity levels. Application of 20 and 40 mg P/kg soil increased grain end dry matter yield, respectively. The applied saline water increased Cl, Na, B, and P concentrations and decreased Ca, K and N in plant. On the other hand, application of P decreased Cl concentration of plant significantly. The water use efficiency, at first, was increased and then decreased by increasing salinity levels. Application of phosphorus in high levels resulted in decreasing WUE.