تعيين ضرايب همبستگي فنوتيپي و تجزيه عليت برخي از صفات لوبيا چيتي L.) (Phaseolus vulgaris در شرايط غير تنش و تنش خشكي

Determining of Correlation Coefficient and Path Analysis of Some Traits on Chiti bean (Phaseolus vulgaris L.) Under Non-Stress and Drought Stress Conditions

خشك سالي يكي از عوامل مهم محدودكننده توليد در جهان است و كاربرد روش هاي به نژادي يك راه كار اساسي در توليد ارقام متحمل و سازگار به تنش خشكي مي باشد. به منظور محاسبه ضرايب همبستگي و تجزيه عليت برخي صفات مرتبط با عملكرد 15 لاين لوبيا چيتي در شرايط بدون تنش و تنش خشكي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي كرج در سال 1383 كشت شدند. در شرايط بدون تنش هر هفت روز و در شرايط تنش كم آبي هر 10 روز يك بار عمل آبياري صورت گرفت. در اين پژوهش برخي صفات مانند خصوصيات فيزيولوژيكي (روز تا گلدهي، دوره پرشدن و رسيدگي دانه)، مرفولوژي دانه (طول، عرض و قطر دانه) و كميت دانه (تعداد دانه و غلاف در بوته، وزن صددانه و غلاف) ارزيابي شد. در مدل رگرسيون گام به گام با دو صفت، مناسب ترين مدل هر دو محيط ارايه شد و ضريب همبستگي فنوتيپي صفات مرتبط با مدل و تجزيه عليت محاسبه شد. در مدل رگرسيوني وزن غلاف در هر دو محيط اولين صفت تعيين كننده با بيش ترين ضريب تبيين (919/0 R2=) بود به طوري كه بيش از 90 درصد روي عملكرد موثر بوده و سهم دومين صفت در دو شرايط غير تنش و تنش خشكي كم تر از 10 درصد بود. نتايج حاصل از همبستگي ساده فنوتيپي نشان داد وزن غلاف در هر دو شرايط آبياري بيش ترين همبستگي را با عملكرد دانه در سطح يك درصد دارد ( 95/0r=) و نتيجه اين تجزيه مويد مدل رگرسيوني است. نتايج تجزيه عليت روي عملكرد در شرايط بدون تنش نشان داد كه بيش ترين مقدار اثر مستقيم به ترتيب از طريق صفات وزن غلاف در بوته (035/1) و تاريخ 50 درصد گلدهي (201/0-) مي باشد. نتايج حاصل از تجزيه عليت در شرايط تنش خشكي نشان داد كه بيش ترين اثر مستقيم از طريق وزن غلاف (902/0) و تعداد دانه در غلاف (159/0) اعمال گرديده است. نتايج نشان داد كه جهت برنامه هاي اصلاحي با هدف افزايش عملكرد در ارقام لوبيا چيتي، بهتر است گزينش بر اساس صفت وزن غلاف انجام گردد. هم چنين نتيجه گيري شد كه درصد پروتيين در ژنوتيپ هاي لوبيا چيتي تحت تنش آبي، تغيير چشم گيري ندارد.

Drought is a threaded factor in world produce and application of breeding method is proposal for selection of tolerant and adapted cultivators under drought stress. In order to calculated of correlation coefficient and path analysis some traits that relationship with grain yield in 15 genotypes of Chiti beans under non-stress and drought stress conditions were studied using randomized complete block design with three replications in experimental field, Faculty of Karaj Agricultural in 2004 crossing season. Irrigation was each seven days and each ten days on non-stress and drought stress conditions respectively. In this experiment were measured some of traits such as physiological characteristics (date to flowering, filling duration and seed maturity), morphological seed traits (length, weight and seed diameter) and quantitative traits (No. seed/pod per plant, 100 seed weight and pod weight ). By stepwise regression introduced best model for two conditions. In regression model pod weight was the first trait that had highest R2 coefficient (R2=0.919) but second trait had lowest share under non-stress and drought stress conditions. Results of simple phenotypical correlation showed pod weight had highest correlation with seed yield on non-stress and drought stress conditions in 1% probability (r=0.95) and this result confirmed regression model. Path analysis In non-stress condition showed greatest direct effect by weight pod (r=1.035) and days to 50% flowering (r= -0.201) respectively. Path analysis In stress condition showed greatest direct effect by weight pod (r= 0.902) and number of seed per pod (r= 0.159). Total results showed for breeding programs, it is better that weight pod selected in Chiti bean. Also protein percentage not alternative trait under drought stress in Chiti beans.