بررسي تنوع ژنتيكي ژنوتيپ هاي گندم ديم با استفاده از نشانگرهايRAPD و صفات مورفولوژيكي

Genetic diversity among rainfed wheat genotypes using RAPD markers and morphological traits

تنوع ژنتيكي در بين ژنوتيپ‌هاي گندم ديم براي اهداف بهنژادي بسيار مهم است، زيرا ژرم پلاسم يكنواخت ممكن است در معرض تنش‎هاي زيستي و غير زيستي قرار گيرد. در اين تحقيق تنوع ژنتيكي 25 ژنوتيپ گندم ديم با استفاده از صفات مورفولوژيكي و 20 آغازگر RAPD بررسي شدند. ژنوتيپ ها از نظر اغلب صفات مورفولوژيكي اختلاف معني دار داشتندكه بيانگر وجود تنوع ژنتيكي بين آن‎ها است. بر اساس داده‎هاي مولكولي، در مجموع 197 نوار متمايز در 25 ژنوتيپ بدست آمد. ميانگين تعداد نشانگر به‎ازاي هر آغازگر 8/9 بود. از تعداد كل نوارها، 160 نوار چند شكل بودند. با توجه به ماتريس تشابه ژنوتيپ ها و داده‌هاي مولكولي و مورفولوژيكي بر اساس فاصله اقليدسي آن‎ها، دامنه تشابه ژنوتيپ‌ها به ترتيب بين 56/0 تا 83/0 و 92/1 تا 69/108 متغير بود. بيشترين ميزان شباهت بر اساس نشانگر RAPD و صفات مورفولوژيكي به ترتيب مربوط به ژنوتيپ‌هاي مارون با گهر(83%) و كوهدشت با Pigo (92/1) بود. نشانگر RAPD و صفات مورفولوژيكي توانستند ژنوتيپ هاي تيپ بهاره، زمستانه و هم‎چنين ژنوتيپ هاي با عملكرد بالا (Nestor, TV2, Katila-11 و GHK) را به‎خوبي از هم تفكيك نمايند، ولي در تفكيك ژنوتيپ‌هاي گندم نان و دوروم نشانگرها متفاوت بودند. بين ماتريس تشابه داده‌هاي مولكولي و صفات موفورلوژيك همبستگي منفي ولي غيرمعني‌دار وجود داشت.

Diversity is very important for the breeding objectives, since a narrow genetic base of germplasm is very vulnerable to biotic and abiotic stresses. In this study, genetic diversity of 25 rainfed wheat genotypes were assessed using morphological traits as well as 20 primers of RAPD markers. There were significant differences among genotypes for the most traits, indicating high genetic variations among wheat genotypes. Based on the molecular data, 197 bands were detected within 25 genotypes and 160 bands were polymorphs. Average mean number of bands per primer was 9.8. According to cluster analysis of similarity matrix of molecular and morphological data based on euclidean distances, similarities ranged between 0.56-0.83 and 1.92-108.96, respectively. Based on molecular data and morphological traits, the highest similarities were belonge to Gahar and Maron (0.83), and Kuhdasht and Pigo (1.92) varieties, respectively. The results showed that RAPD markers and morphological traits could distinct spring and winter wheat genotypes having high grain yield (Nestor, TV2, Katila-11 and GHK). Distinction of durum and bread wheat genotypes did not follow the same pattern. There was no significant correlation between two similarity matrices of molecular and morphological data.