شكل هاي پتاسيم در خاك و اجزاي آن در تعدادي از خاك هاي لسي و شبه لسي استان گلستان

Potassium forms in soil and its separates in some loess and loess-like soils of Golestan providence

پتاسيم يكي از عناصر ضروري و پر مصرف براي گياهان است. چهار شكل مختلف پتاسيم به ترتيب سهل الوصول بودن براي گياهان عبارتند از: پتاسيم محلول، پتاسيم تبادلي، پتاسيم غير تبادلي و پتاسيم ساختاري. در اين پژوهش شكل هاي پتاسيم درخاك هاي لسي و شبه لسي استان گلستان و اجزا سيلت و رس آن ها اندازه گيري شد. هدف از انجام اين پژوهش تعيين سهم هر يك از اجزا خاك در آزاد سازي پتاسيم و مديريت كود در اين خاك ها بود. متوسط مقدار پتاسيم عصاره گيري شده از جز رس همه خاك ها بيشتر از مقدار آن در خاك و جز سيلت بود. مقدار پتاسيم عصاره گيري شده توسط 103 تا 476 و 12000 تا 17800 ، در خاك به ترتيب از 632 تا 1200 HF و NH4OAc ،HNO3 ميلي گرم در كيلو گرم خاك متغير بوده است. در جز رس متوسط مقدار پتاسيم تبادلي، غير تبادلي و كل 1155 و 19100 ميلي گرم بر كيلو گرم بود. ميزان پتاسيم غيرتبادلي استخراج شده از /1 ،160/ به ترتيب 6 جز سيلت نصف مقدار استخراج شده از جز رس بوده است. واژه هاي كليدي: پتاسيم، رس، سيلت، كاني شناسي

Potassium is essential plant macronutrients. According to the conceptual approach soil potassium (K) can be classified into four forms: soil solution K, exchangeable K, fixed K and structural K. In this research, potassium forms were determined in loess and loess like derived soils of Golestan Province and in the silt and clay fractions of them. The objective of this research was to determine the contribution of soil separates in release of potassium and to be fertilizer management in the soils. Mean extracted potassium content in clay particles of all soils was more than that of soil and silt fraction. The quantity of K extracted by HNO3, NH4oAc and HF in soils varied from 632 to 1200, 103 to 476 and 12000 to 17800 mg/Kg, respectively. The mean of exchangeable, nonexchancheable and total potassium contents were 160.6, 1155.1 and 19100 mgKg-1, respectively in clay fraction. The quantity of non exchancheable K extracted from silt fraction was a half of its quantity in clay fraction. Keywords: Clay; Mineralogy; Potassium; Silt.1