مزيت نسبي و سياست‌هاي حمايتي بر توليد كشمش استان قزوين

The Investigation of Comparative Advantage and Supporting Policies of Raisin, Qazvin, Iran

مزيت نسبي اصطلاحي است كه پتانسيل بالقوه و بالفعل كشور را براي توليد محصولات مختلف در مقايسه با بازارهاي جهاني نشان مي‌دهد. بنابراين تحقيقات در اين زمينه مي‌تواند رويكردي دوگانه داشته باشد. اين تحقيقات هم مي تواند پتانسيل كشور را در توليد محصولاتي كه هنوز توليد نشده است نشان دهد و هم مي‌تواند توان بالفعل محصولاتي را كه در كشور توليد مي‌شوند را مورد ارزيابي قرار دهد. در اين مطالعه از روش ماتريس تحليل سياستي (PAM) و شاخص هزينه منابع داخلي (DRC) براي محاسبه مزيت نسبي استفاده شده است. براي بررسي سياستهاي حمايتي از اين محصول نيز از شاخصهاي محاسباتي ماتريس تحليل سياستي بهره گرفته شده است. محدوده زماني تحقيق سال زراعي 86-1385 و محدوده مكاني آن شهرستان‌هاي عمده توليد كننده كشمش در استان قزوين بود و در اين تحقيق از روش خوشه‌اي دو مرحله‌اي براي مطالعه ميداني و پرسشگري استفاده شد. شاخص DRC مقدار 78/0 را براي كشمش نشان مي‌دهد كه حاكي از مزيت نسبي اين محصول است. شاخص هاي حمايتي محاسبه شده نيز نشان مي‌دهد برآيند سياست‌هاي داخلي در جهت حمايت از اين محصول نبوده است. JEL: F14, Q18, Q17

Comparative advantage is an economic term which is used to compare potential and actual production capacity of a country in a given commodity with the rest of the world. Therefore, researches in this field could have a dual approach. In one hand it could demonstrate country’s production capacity in the production of commodities that are not produced yet and in the other hand it can illustrate the de facto production of a commodity in a given country. This study used Policy Analyses Matrix (PAM) and Domestic Resource Cost (DRC) for calculating the comparative advantage. For investigation support policies PAM indices were used. Amount of DRC index for raisin is 0.78 that demonstrates comparative advantage for this product. Nominal Protection Coefficient (NPC) index is 0.59 that indicates domestic policies reduced farmerʹs income to the level which is less than international prices. Furthermore, these policies are against production of this commodity and government received implicit tax from producers. Nominal Protection Coefficient of Input (NPCI) index shows the effect of government policies on input prices. This index is 0.72 for Qazvin rasin that shows government pay input subsidy to farmers. Effective Protection Coefficient (EPC) index is an index which shows the outcome of government policies regarding both input used by the farmers and farmersʹ income. This index is 0.57 for raisin that indicates government does not support this product as far as input used by the farmers and their income is concerned. JEL: F14, Q18, Q17