فرايند شكل‌گيري اوروغ‌هاي دولت ايلخانان

The Formation Process of Ilkhanid Oroghs

هرچند جامعه ايراني تحت سلطه مغولان، دولت ايلخانان مغول (736 ـ656 ق) را به صورتي يكپارچه مي‌ديد و حتي تاريخنگاري ايراني عصر ايلخانان بيشتر آنان را به عنوان مغولان چنگيزخاني مي‌شناساند، اما چنين ديدگاه كلي‌نگري براي تبيين تحولات سياسي ايران آن دوران فاقد دقت و نكته‌سنجي است. زيرا در عمر يكصدساله دولت ايلخانان، هشتاد سال آن هلاكو خانيان قدرت داشتند. از ميان هلاكوخانيان و در اصل اباقاييان شش ايلخان از مجموع نه ايلخان از آنها بوده‌اند. چنين تخصيص‌هايي كه طي آن يك خاندان از خانداني بزرگتر منشعب مي‌شود را مغولان اروغ مي‌خوانند. سرانجام اروغ ارغون‌خان پسر اباقاخان بود كه قدرت اصلي را در كليت دولت ايلخانان به دست آورد. چنين فرايند تخصيص و تفريدي را مي‌توان شيوه خاص جامعه توراني حاكم بر ايران آن روزگار به جاي نظام فرهمندي جامعه كهن ايراني دانست كه توارث در پادشاهي را از عنايت آسمان مي‌دانست نه مالكيت زمين.

For Iranian society which was ruled by Mongols, Ilkhanid state (1258-1335 A.D) was not a unified hegemony, and even in Iranian historiography of the Ilkhanid period, they were called Chengizid Mongols. But, this holistic viewpoint is not appropriate or clear for explaining the political events of Iran in that time. Because, in the whole period of Ilkhanid dynasty which lasted one hundred year, Holakuid family ruled for only eighty years. In fact, from among Holakukhanian, six out of nine Ilkhans belonged to the branches of Abaqaid. Mongols called this division Oroghe. Finally, this was the Arghon, son of Abaga, who took the main power. In fact, this process was the result of the particular principle of Turanid society that took the place the old one which considered the royal succession a divine matter, not a terrestrial dominance.