مذاكرات نفت ايران و انگليس و تجديد نظر در قرارداد دارسي در دوره رضاشاه

Oil debates between Iran and England and revising the Darsi contract in Rezashah era

نفت از جمله مسايل مهم بين ايران و انگلستان در دوره رضاشاه بود. دولت انگلستان قصد داشت مدت زمان قرارداد دارسي را به مدت شصت سال ديگر تمديد كند و دولت ايران نيز براي تامين هزينه‌هاي نوسازي خود، نياز شديدي به درآمد حاصل از نفت داشت، و از اين رو بر آن بود كه تغييراتي به سود خود در قرارداد دارسي ايجاد كند. بدين منظور عبدالحسين تيمورتاش، وزير دربار رضاشاه، به عنوان نماينده ايران وارد مذاكرات پيچيده‌اي با شركت نفت و دولتمردان انگليس شد تا سهم ايران را افزايش دهد. اين پژوهش مبتني بر روش تحليل تاريخي با كمك گرفتن از برخي اسناد منتشر نشده، بر آن است تا ضمن بررسي روند اين مذاكرات، به اهداف و همچنين موانع و دستاوردهاي نهايي طرفين بپردازد. مذاكراتي كه سرانجام به قرارداد نفت 1311 شمسي (1933م) انجاميد.

Oil was among the profoundest matters between Iran and England during Rezashah era. The British government aimed at extending the Darsi contract for another 60 years, and the Iranian part, on the other hand, desired to manage the contracts to its own benefit in order to increase the financial earnings for which Iran was in urgent need to renew its foundations. Abdolhosein Teymourtash on behalf of the Iranian part entered the complex negotiations with the oil company agents and English authorities in order to improve Iran’s portion. Applying the method of historical analysis and using some unpublished documents, this research aims at surveying the negotiations and dealing with the obstacles, goals, and final advantages in the field leading to the oil contract of 1933.