واكاوي مقاله «درباره شعر فارسي» به قلم رالف والدو امرسن (گزارشي از ديدگاه امرسن درباره شعر فارسي)

A Scrutiny of Emersonʹʹs “On Persian Poetry” (An Account of Emersonʹʹs Comments on Persian Poetry)

در تاريخ مطالعات زبان و ادبيّات فارسي در غرب، يكي از برجسته‌ترين چهره‌هاي ادبي آمريكا رالف والدو امرسن (1882- 1803) است كه علاقه‌اش به شعر و انديشه شاعران ايراني، موجب شد علاوه بر ارايه ترجمه از اشعار شاعران ايراني به زبان انگليسي، تحت‌تاثير شعر فارسي و به خصوص غزليّات حافظ، شعرهايي با گرايش‌هاي شرقي بسرايد. افزون بر آن، امرسن مقاله‌اي با عنوان «درباره شعر فارسي» نوشته است كه اطلاع از محتواي آن در روشن‌كردن ذهنيت او درباره شعر فارسي و چگونگي شكل‌گيري شناخت وي از شاعران ايراني نقش مهمي دارد. اين مقاله جايگاه شاعران ايراني را در نگاه او نمايان كرده و برداشت امرسن را از شخصيت و انديشه حافظ در مقام شاعري آزاد‌انديش نشان مي‌دهد. هدف اين پژوهش واكاوي ذهنيت امرسن بر اساس مقاله «درباره شعر فارسي» است. ابتدا به بررسي منابع شناخت وي از ادب شرق و شعر فارسي مي‌پردازيم، سپس مباني درك او از افق‌هاي معنايي اشعار عارفانه شاعران ايراني مطرح مي‌شود و در پايان بررسي نگرش تحسين‌آميز وي نسبت به شخصيت و انديشه حافظ ارايه مي‌شود، از جمله آزاد‌انديشي، اعتقاد به عشق استعلايي، استفاده از تخلّص، ساختارهاي دولايه‌اي شعر حافظ و مواردي از اين دست قرار داده كه هر يك در جاي خود مورد بررسي قرار خواهند گرفت. اين بررسي نشان مي‌دهد كه به دليل تفاوت‌هاي زباني و فرهنگي، گاهي خطاهايي در برداشت وي از شعر شاعران ايراني به چشم مي‌خورد، به همين دليل موضوع بعدي مورد بحث در اين جستار، بررسي خطاهايي است كه در ترجمه‌هاي امرسن از بعضي از اين مفاهيم ايجاد شده است. به احتمال زياد اين خطا‌ها مي‌توانند ناشي از مراجعه امرسن به ترجمه‌هايي باشد كه از تنگناي چند زبان عبور كرده‌اند.

In relation to the impact of Persian literature on the west, in the 19th century, Ralph Waldo Emerson is one of the most outstanding American figures. His interest in Persian poetry, particularly that of Hafiz, encouraged him to translate some Persian poems into English. He also composed some poems with oriental inclinations, inspired by Hafiz and the mystical poetry of some other Persian poets. Emerson also wrote an essay, entitled “On Persian Poetry”, in which he introduced German translations of Persian literature as his source of knowledge and revealed his high regards for Persian poets. However, his greater admiration for Hafiz than for others in this essay is due to the fact that to him Hafiz, while being a greater poet, was a liberated minded intellectual as well. This study is an attempt to scrutinize Emerson’s observations of Persian poetry. First, the sources from which he acquired his oriental notions will be examined. Then his view on Persian poetry will be focused upon, and finally his praise for the merits of Hafiz’s poetry including: intellectual liberty, transcendental vision, Takhalloss (his mode of copyright), the function of the hidden layer of meaning in his poetry, etc. are going to be examined. This comparative study will finally present Emerson’s misconceptions in the field of Persian poetry. His mistakes and misconceptions might be the result of cultural differences, his lack of knowledge of Persian language and different time span in which the two poets lived.