بررسي و مقايسه عوامل دخيل در معناداري و كاركرد پاره‌گفتارهاي واكنشي در گفت‌و‌گوهاي فارسي

A Survey and Comparison on Verbal Back Channel Signals in Persian Conversations

اين پژوهش به بررسي پاره گفتارهاي واكنشي در پاره اي از مكالمات زبان فارسي مي‌پردازد. پاره‌گفتارهاي واكنشي، پاره گفتارهاي كوتاهي مانند hmm، mm و... هستند كه شنونده حين گوش‌دادن به گوينده، آن‌‌ها را توليد مي كند، بدون اينكه نوبت گيري كند و يا اينكه گوينده نيازي به پاسخ دادن به آن‌ها داشته باشد. اين كلمات بر پيشبرد هر‌چه بهتر گفت‌و‌گوها تاثير مي گذارد. اهميت پاره‌گفتارهاي واكنشي در زمان فقدان آن‌ها فهميده مي شود. اگر پاره گفتارهاي واكنشي نابجا به‌كار رود، در روند مكالمه اختلال ايجاد مي‌كند؛ پس چشم پوشيدن از آن‌ها در تحليل مكالمات، باعث ناديده گرفتن بخش مهمي از تعاملات روزانه مي شود. تاكنون، اين پاره گفتارها در زبان فارسي مورد مطالعه و بررسي زبان‌شناختي قرار نگرفته است. در پيكره زباني اين پژوهش، 960 پاره گفتار واكنشي در كل مكالماتِ ضبط‌شده، اعم از مكالمات رو‌در‌رو و مكالمات تلفني، مشخص و آوانگاري شده و در چارچوب تجزيه و تحليل مكالمه بررسي شده است. همچنين، نقش متغيرهايي مانند مشخصه هاي زبرزنجيره اي در معنا و ميزان تاثيرگذاري اين پاره گفتارها مورد مطالعه قرار گرفته است. داده هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد پاره‌گفتارهاي واكنشي در بافت‌هاي مختلف، معاني متفاوتي دارند و مي توان براي اين پاره گفتارها مطابق با بسامدشان، معاني اصلي و جانبي در‌نظر گرفت. همچنين، مي‌توان با توجه به عوامل دخيل در آن‌ها، طيفي براي ميزان تاثيرگذاري اين پاره گفتارها قايل شد. هدف ما از نگارش مقاله‌حاضر اين است كه معنا و كاركرد پاره گفتارهاي واكنشي زبان فارسي را در مكالمات اين زبان مشخص كنيم و نقش برخي عوامل تاثيرگذار بر معناي اين پاره گفتارها را نشان دهيم.

This survey is dedicated to the study of Persian reactive tokens. Reactive tokens are short utterances such as “hmm”, “mm”, and alike, which are produced by the listener when he/she is listening. They do not require answers on the part of the speakers and they do not cause changing of the turn. Reactive tokens influence the success of the ongoing conversation. Their importance is understood in their absence. If they are used improperly, the conversation is disturbed. Without considering these tokens, we will ignore the important features of conversations. To our knowledge, no research has so far examined these token. In the corpus of this research, 960 tokens are transcribed in all the conversations, including face to face and telephone conversations, and studied in conversational analysis framework. Furthermore, super-segmental features and the degrees of reactive tokens’ influences are explored. The results showed that reactive tokens have different meaning in different context and we can consider a canonical and a non-canonical meaning for them. Also a spectrum for the degree of their influence is presented. The aim of this study is discovering the meanings and function of reactive tokens and some factors influencing their meaning in the conversations.