بررسي عنصر روايت در قصه حسين‌كرد شبستري

Studying the “Narrative” in Hossein Kord Shabestari

قصه حسين كرد شبستري از معروف ترين داستان‌هاي عاميانه فارسي، متعلّق به اواخر دوره صفوي و پديدآورنده آن نامعلوم است. مضمون داستان زورآزمايي پهلوانان شيعه مذهب ايراني است كه در زمان حكومت شاه‌عباس، با دشمنان دين و مملكت مي‌جنگند. در مقاله حاضر، ويژگي هاي روايت در اين داستان بررسي شده و با ذكر شواهدي از متن نشان داده شده‌است كه روايت آن به شيوه داناي كل و از زاويه ديد بيروني و داراي بسياري از مختصّات زبانيِ روايت شفاهي و نقالي ايراني است. كانون توجه راوي بيشتر اتفاقات و كنش‌هاي داستان است و طبعاً گفتگو و توصيف كمتر در روايت اين قصه ديده مي شود. راوي به شخصيت اصلي داستان توجه ويژه دارد، در قبال شخصيت‌هاي مثبت و منفي موضع‌گيري مي كند و گاه به شيوه راويان قديم براي پيشبرد روايت از دخالت در متن و برخي شگردهاي ديگر استفاده كرده‌است.

Hossein Kord Shabestari is a well known popular story of late Safavid period whose writer is unknown. Its subject matter is the exercise of the bodily strength by Iranian Shiite champions against their enemies. This article through studying the narrative characteristics of this story shows that its external omniscient point of view possesses many features of Iranian oral storytelling. The focalization is essentially on actions and events and thus dialog and description is not frequent in the story; meanwhile the narrator is sympathetic towards protagonist and takes position against the antagonists, and at times, following the procedure of old narrators, either intervenes the text or uses some similar techniques.