بررسي اپيدميولوژيك موارد آلوده به پديكولوس كاپيتيس مراجعه كننده به مراكز بهداشتي – درماني شهرستان ازنا، استان لرستان ( 1386)

An epidemiological study of pediculus capitis infestation in the cases of attending to the Azna health centers, Lorestan province, Iran(2007)

مقدمه: شپش سر (پديكولوس كاپيتيس ) اكتو پارازيت اجباري و داراي انتشار جهاني مي باشد. اين الودگي در بسياري كشورها ( از جمله ايران ) شايع مي باشد. پديكولوزيس يا همان آلودگي به شپش با عث مشكلات جدي بهداشتي در بسياري از جوامع به ويژه در كودكان مدارس مي گردد. در كشورهايي كه اصول بهداشتي را كمتر رعايت مي كنند، اين بيماري از شيوع بالاتري برخوردار است. بدليل اهميت بهداشتي اين بيماري در سالهاي اخير، تصميم به بررسي موارد آلوده مراجعه كننده به مراكز بهداشتي – درماني شهري و روستايي شهرستان ازنا نموديم. اين بررسي در سال 1386 انجام گرفت. روش بررسي: در اين بررسي توصيفي تحليلي كليه موارد مبتلا به شپش سر مراجعه كننده به مراكز بهداشتي – درماني شهرستان ازنا در سال 1386 مورد مطالعه قرار گرفتند. مراجعين مشكوك به بيماري، از نظر آلودگي به شپش سر ، مورد معاينه كلينيكي قرار مي گرفتند. اطلاعات دموگرافيك و اپيدميولوژيك فرد آلوده از طريق پرسشنامه ثبت و جمع آوري مي گرديد و سپس اطلاعات حاصله مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته ها: مجموعاً 95 فرد آلوده به پديكولوزيس مورد تشخيص كلينيكي و پاراكلينيكي قرار گرفتند. كليه موارد آلوده، زن و حدود 5/29 % آنها ساكن شهر و مابقي ( 5/70 % ) ساكن روستا بودند. در گروه هاي سني زير 6 سال، 10-6 سال، 17-11 سال و بيشتر از 17 سال فراواني موارد آلوده به ترتيب 5/10 % ، 1/62 % ، 2/24 % و 2/3 % بوده است. تعداد 18 مورد( 9/18 % ) فاقد سابقه آلودگي به شپش سر و 77 مورد ( 1/81 % ) داراي سابقه آلودگي بودند. تعداد آلودگي به تخم شپش 90 مورد بوده است و در 5 مورد نيز شپش زنده ديده شد. درصد قابل توجهي( 78 % ) از مبتلايان وجود خارش در سر را اظهار نمودند. از 95 فرد آلوده 70 نفر( 7/73 % ) از وسايل مشترك استفاده نموده اند. اكثريت مبتلايان ( 79 % ) فاقد حمام بهداشتي در منزل بودند. 8/75 % مبتلايان داراي سواد ابتدايي و مابقي ( 28/24 %) سواد دوره راهنمايي داشتند. نتيجه گيري: تمام موارد آلوده مراجعه كننده به مراكز بهداشتي – درماني شهرستان ازنا در جنس مونث قرار داشتند. در مناطق روستايي آلودگي به شپش سر بيشتر از مناطق شهري بود. اكثر مبتلايان داراي سابقه آلودگي بودند و از وسايل مشترك استفاده مي كردند. همچنين مادر و پدر غالب بيماران بي سواد بودند يا ميزان تحصيلات كمي داشتند. جهت كنترل پديكولوزيس اقدامات اساسي در زمينه ارتقا بهداشت فردي و اجتماعي و همچنين افزايش آگاهي ها توصيه مي شود

Introduction: Head louse, Pediculus capitis, is an obligatory ectoparasite with a worldwide distribution. Head louse infestation is still common in many countries including Iran. It causes serious health problems in many communities particularly among the school-age children. This is an important infestation, which is related to the societies with low health condition. This descriptive study was conducted on the cases with head lice infestations that attended to the Azna Health Centers and were examined by the trained health staff, during 2007. Methods: This study was carried out among the patients with head lice infestation, who referred to the Azna Health Centers, during 2007. Suspected hairs of head, nape of the neck, and around ears were examined for nits and lice, by health staff. Individuals would be considered as affected while seeing any forms of louse. Epidemiologic and demographic information of patients were recorded and collected in the questionnaires. Recorded data in the questionnaires were analyzed by SPSS software. Result: The infestation of head lice was 95 cases in Azna County in 2007. All infested cases were found among the females. The incidence of pediculosis was greater in the villages (70.5%) than in the urban (29.5%) areas. The prevalence rate of pediculosis among the age groups of < 6, 6-10, 11-17 and > 17 years old were 10.5% , 62.1% , 24.2% and 3.2%, respectively. Eighteen cases (18.9%) of patients had infestation background to pediculosis and 77 cases (81.1%) were without infestation background. The frequency of nit infestation was 90 cases and with adult and nymph were five cases. Remarkable percentage of patients (78%) complained from head itching. Seventy cases of patients were observed among the people who have used of common tools such as combs and towels. Most of the patients (79%) were without healthy bathroom at home. 75.8% of patients had elementary knowledge. Conclusion: As the data of this study showed, head louse is an important health problem in Azna, especially among the people with low education, who live in the area with poverty, low health and overcrowded conditions. Therefore, a health behavior and knowledge promotion is recommended among the children,especially, of 6-10 age groups and school health practitioners, through education methods regarded to the personal and social health promotion, to reduce the head louse infestation among the people. In addition, further studies are needed to carry out among the students, their parents and school health practitioners with emphasized on the more related factors including the economic levels.