اثر سطوح مختلف شوري بر شاخصهاي رشد و جذب عناصر غذايي در شبدر ايراني (Triticum aestivum L. Var Chamran) و گندم رقم چمران (Trifolium resupinatum L.)

Effects of different levels of soil salinization on growth indices and nutrient uptake by Persian clover (Trifolium resupinatum L.) and wheat ( Triticum aestivum L. Var Chamran)

تنش شوري يكي از مهمترين عوامل محدودكننده رشد گياه و توليدات كشاورزي، بخصوص در مناطق خشك و نيمهخشك، محسوب ميگردد. هدف مطالعه حاضر، بررسي اثر سطوح مختلف شوري 7 و 10 دسيزيمنس بر متر (با تركيبي از نمكهاي كلريد سديم، كلريد /5 ،5 ،2/5 ،(0/ شامل شاهد ( 5 پتاسيم، كلريد كلسيم و كلريد منيزيم به ترتيب به نسبت وزني 2:1:1:1 ) بر برخي شاخصهاي رشد (شامل ارتفاع گياه، سطح برگ، قطر ساقه، وزن خشك اندام هوايي و ريشه و نسبت وزن خشك اندام در دو Na+/K+ و نسبت (N) نيتروژن ،(P) فسفر ،(Na+) هوايي به وزن خشك ريشه) و غلظت سديم گياه شبدر ايراني و گندم رقم چمران بود. آزمايش با سه تكرار در قالب طرح كاملاً تصادفي در شرايط گلخانهاي به اجرا درآمد. نتايج بدست آمده نشان داد كه كليهي صفات رشد اندازه گيري شده در شبدر نشان دادند. همچنين مشاهده (P < 0/ ايراني و گندم در پاسخ به افزايش شوري كاهش معنيداري ( 001 و درصد (P < 0/ گندم ( 001 ،(P < 0/ شد كه شوري اثر معنيدار بر درصد نيتروژن اندام هوايي شبدر ( 01 (P < 0/ دارد. همچنين شوري موجب افزايش معنيدار ( 001 (P < 0/ نيتروژن ريشهي شبدر و گندم ( 01 غلظت سديم و نسبت سديم به پتاسيم در اندام هوايي گندم و شبدر گرديد. اما موجب 1 كاهش غلظت فسفر در اندام هوايي اين دو گياه شد. نتايج اين مطالعه بيانگر آن است كه (P < 0/ معني دار ( 001 گندم در مقايسه با شبدر ايراني قادر است تجمع يون سديم در بافتهاي خود را كنترل كرده و نسبت سديم به پتاسيم را در حد پايينتري نگه دارد. علاوه بر اين، ميزان كاهش غلظت فسفر در مواجهه با تنش شوري در اندام هوايي گندم كمتر از شبدر ايراني بود. در نتيجه، گندم تحمل بيشتري نيز نسبت به شوري از خود نشان ميدهد. واژه هاي كليدي: شوري، شبدر ايراني، گندم رقم چمران، شاخصهاي رشد، غلظت عناصر

Salinity stress is regarded as one of the most important abiotic factors limiting plant growth and agricultural products, particularly in arid and semi-arid regions. This study was conducted to determine the effect of different salinity levels including 0.5 (control), 2.5, 5, 7.5 and 10 dS m-1 (a mixture of NaCl, KCl, CaCl2 and MgCl2 with weight proportional, respectively 2:1:1:1) in three replicates using a completely randomized design on growth indices (including plants height, stem diameter, leaf area, soot and root dry mass and shoot to root ratio), sodium, phosphorous and nitrogen concentrations and Na+/K+ ratio in Persian clover and wheat under greenhouse conditions. Results indicated that all the growth indices of clover and wheat decreased significantly (P < 0.001) in response to salinity. Results also showed that salinity had a significant effect on nitrogen percentage in clover shoot (P < 0.01), wheat shoot (P < 0.001) and clover and wheat root (P < 0.01). Salinity also induced significant increases (P < 0.001) in sodium concentration and Na+/ K+ ratios in clover and wheat shoot. However, phosphorus concentrations in both plants were significantly (P < 0.01) reduced by soil salinization. The results of the current study illustrated that wheat is capable of controlling the accumulation of sodium in its tissues, and can therefore decrease the sodium to potassium ratio when compared with Persian clover. Furthermore, the amount of decreases in phosphorus concentrations in wheat shoot in response to salinity was less than that in Persian clover. As a result, wheat is more tolerant to salinity than clover is. Keywords: Salinity; Persian Clover; Wheat; Growth indices; Nutrient Concentrations1