باز خواني نقش بانك استقراضي‌ در اقتصادي ايران

A Review on the Role of “Esteqrazi Bank” in Iran’s Economy

بانكها يكي از مهمترين دستاوردهاي تمدن بشري هستند كه سابقه تشكيل آنها چند قرن قبل از ميلاد مسيح و به دولت‌ شهرهاي اطراف بين النهرين، مانند سومر، آشور، بابل بر مي‌گردد.وظيفه اصلي اين موسسات در آن روزگار، مانند امروز تبديل انواع مسكوكات به يكديگر و يا دادن حواله به افراد به جاي انتقال كيسه‌هاي پر از سكه از محلي به محل ديگر ، جمع آوري عشريه، و مديريت اموال متعلق به معابد بود.ولي به هر حال با گسترش روايط اقتصادي بين كشورها به مرور زمان حوزه فعاليت اين نهاد نيز گسترش يافت و با ارايه خدمات اقتصادي مانند اعتبار، وام و يا اقدام به سرمايه گذاري در زمينه ‌هاي مختلف، خود تبديل به بزرگترين بنگاههاي اقتصادي شدند.و همزمان با متحول شدن ساختار اقتصادي ، شاهد شكل گيري ساختارهاي سياسي پيچيده‌تري هستيم كه با تمام امكانات( نظامي) خود در خدمت سرمايه قرار داشت. با آغاز رنساس و گسترش هم زمان روابط اقتصادي، دولت به عنوان حافظ امنيت سرمايه كه در بانك تبلور پيدا كرده بود تلاش مي‌كرد با تهديد و اعمال قدرت تمامي موانع را از سر راه توسعه سرمايه داري كه براي جلب نظر مردم سرزمين مادر به آن «منافع ملي» مي‌گفتند بردارد. و به اين ترتيب استعمار شكل گرفت. بانك استقراضي روس، يكي از اين بنگاههاي اقتصادي است كه تلاش مي‌كرد هر چه مي‌تواند سرمايه سرزمين ايران را در قالب فعاليت اقتصادي جذب و به روسيه منتقل كند و دولت روسيه نيز با تمام قوا در خدمت آن قرار داشت. به هر حال اگر از منظر اقتصاد سياسي به روابط ايران و روس نگاه كنيم در آن صورت تجاوزات روس به ايران را مي‌توان توجيه كرد. و به تحليل جايگاه بانك استقراضي روس به عنوان شعبه‌اي از ساختار سرمايه‌داري نو پاي روس پرداخت.

In this article an attempt has been made to explain the economic, political and social fundaments for establishing the Russian Esteqrazi Bank in Iran and to analyze the role of this bank in the economy of Iran. Firstly, the overall history of establishing banks in Iran, such as the Shahanshahi (imperial) bank is presented and the background of establishing the Esteqrazi Bank is discussed. According to the treaty signed between Iran and Russia and the functioning of the Esteqrazi Bank, the author concludes that the Russian government aimed to stabilize its political dominance over Iran and to create some kind of sustainable economic dominance by establishing the Esteqrazi Bank. This bank tried to attract the financial resources of Iran and transfer them to Russia under the veil of economic activities. The author believes that it is from a socio-political viewpoint that the encroachments of Russia upon Iran could be justified and it is from this viewpoint that the role of the Esteqrazi Bank could be analyzed as a branch of the novice capitalistic structure of Russia. The article continues with more information about the status of the Esteqrazi Bank in Iran’s economy and politics by discussing issues such as: the bank’s role as a tool to exert pressure on the elite, its impact on traders and trade in Iran, investment of this bank in Iran’s oil industry, exit of silver money from Iran and devaluation of Iran’s currency, and the bank’s betrayal for establishing Iran’s national bank.