بررسي تعيين كننده هاي قصد بستگان مبتلا به سرطان كولوركتال به انجام غربالگري بر اساس تيوري رفتار برنامه ريزي شده

Intention of Colorectal Cancer Patients` First Degree Relatives to Screening Based on Pblanned Behavior Theory

سابقه و اهداف:سرطان كولوركتال يكي از سرطان هاي شايع درجهان مي باشد كه در كشورهاي پيشرفته سومين سرطان شايع و دومين سرطان كشنده مي باشد.احتمال ابتلا به اين بيماري در بستگان درجه يك مبتلا به سرطان كولوركتال 2 الي 3 برابر بيشتر مي باشد.برنامه ريزي در جهت پيشگيري در اين گروه نيازمند بررسي نيازهاي فعلي آنها و ارزيابي ميزان آگاهي و قصد آنها نسبت به پيشگيري مي باشد. بنابراين، اين بررسي با هدف تعيين قصد بستگان مبتلا به سرطان كولوركتال بر اساس تيوري رفتار برنامه ريزي شده در شهر يزد انجام شد. روش بررسي:در اين مطالعه توصيفي تحليلي تعداد99 نفر مرد وزن بالاي 20 سال از اقوام درجه يك بيماران سرطان كولوركتال بصورت سرشماري وارد مطالعه شدند.ابزار جمع آوري داده ها پرسشنامه اي 45 آيتمي بر اساس استفاده از تيوري رفتار برنامه ريزي شده بود. داده ها با استفاده از آزمونهاي همبستگي پيرسون ،آزمون Anova تعقيبي توكي ورگرسيون چندگانه و T-test مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت. يافته ها: حدود9/65%(59 نفر) از شركت كننده هاي اين مطالعه مرد و 4/40%(40 نفر) زن بودند كه ميانگين سني آنها 39 سال بود.ميانگين نمره آگاهي 3±57/10 از 19،ميانگين نمره نگرش46/9±39/63 از 90، ميانگين نمره قصد رفتار5/3±35/8 از 15، ميانگين نمره هنجار انتزاعي14/3±13/9 از 15، ميانگين نمره كنترل رفتار درك شده 97/1±31/ 5 از 10بود. سازه هاي آگاهي، نگرش، هنجار انتزاعي و كنترل رفتار درك شده تا 73 درصد قصد به انجام غربالگري را پيشگويي مي كنند. نتيجه گيري: ميزان آگاهي،نگرش،هنجار انتزاعي،كنترل رفتار درك شده و قصد در سطح پايين بود .با توجه به سطح پايين اين سازه ها لازم است با آموزش آنها ازطرق گوناگون براساس تيوري ها و الگوهاي رفتاري از جمله تيوري رفتار برنامه ريزي شده قصد بستگان را نسبت به انجام غربالگري افزايش داد.

Background: Colorectal cancer is one of the most common cancers worldwide. It is the third common cancer and the second leading cause of death from cancers in the developed countries. First degree relatives of colorectal cancer patient have a 2-3 fold higher risk to develop disease. Planning for Prevention from disease at this group needs to review their current needs and assess their awareness and intention for prevention. This study aimed to determine intention of the relatives of colorectal cancer patients in Yazd city, Iran, based on the theory of planned behavior. Methods: In this descriptive analytic study, 99 men and women over 20 years of age, and first degree relatives of patients with colorectal cancer were included in the census. Data were collected by a 45-items questionnaire based on the theory of planned behavior. All data were transformed to SPSS software and analyzed using Pearson correlation test, post hoc Tukey test, linear regression and Student T-test. Result: 59/6% (59 people) of the participants were male and 40/4% (40 people) were female. Mean age was 39 years. Mean knowledge, attitude, behavioral intention, subjective norms and perceived behavioral control were 10/57±3.46 (of 19), 63/39±9.46 (of 90), 8/35 ± 3/5(of 15), 9/13±3/14 (of 15), 5/31±1/97(of 10) respectively. Structures of knowledge, attitude, subjective norm and perceived behavioral control had predicted the intention up to 73 percent. Conclusion: Knowledge, attitude, subjective norm, perceived behavioral control and intention were at low level. Considering the low scores of the structures, educational programs for patients` relatives based on the theory of planned behavior can increase intention of target population for voluntary screening