بررسي روند تغييرات كيفي و كمي منابع آب زيرزميني دشت يزد- اردكان در دهه 88-1379

Investigating the Groundwater Quality and Quantity Variations Trend

سابقه و اهداف: امروزه با افزايش جمعيت و افزايش نياز آب در بخش هاي مختلف كشاورزي، صنعتي، شرب و بهداشت، فشار زيادي به منابع آب زيرزميني وارد شده است. اين مساله در كنار وقوع خشكسالي-هاي شديد و طولاني مدت شرايطي را براي كشور، خصوصاً براي مناطق خشك و فراخشك پديد آورده است كه آن را با چالش هاي جدي در زمينه كميت و كيفيت آب مواجه كرده است. در اين تحقيق، روند تغييرات كيفي و كمي منابع آب زيرزميني و روند خشكسالي در دشت يزد- اردكان بعنوان يكي از مهمترين مراكز جمعيتي ايران مركزي، مورد بررسي قرار مي گيرد. روش بررسي: به منظور بررسي تغييرات كيفي منابع آب زيرزميني از داده هاي كيفي دشت يزد اردكان در بازه زماني 1379 تا 1388 مربوط به منابع انتخابي شركت سهامي آب منطقه اي يزد استفاده شد و با نرم افزارهاي آماري (Minitab) و كيفي آب(Aquachem)، اين داده ها ارزيابي و روند تغييرات زماني بررسي گرديد. با استفاده از داده هاي مكاني و توصيفي و بكارگيري سيستم اطلاعات جغرافيايي ، لايه هاي اطلاعات مكاني براي همه پارامترهاي كيفي آب زير زميني دشت تهيه و برروي هم منطبق گرديد و مورد ارزيابي قرار گرفت. همچنين به منظور برآورد شدت و مدت خشكسالي اقليمي از شاخص استاندارد بارش (SPI) و جهت بررسي روند افت سطح آب زيرزميني از هيدروگراف بلند مدت چاه هاي پيزومتري موجود در دشت يزد- اردكان استفاده گرديد. يافته ها: نتايج بررسي تغييرات سطح آب زيرزميني در 4 دهه اخير حاكي از روند نزولي آن بوده و متوسط افت سطح ايستابي، حدود 5/0متر در سال مي باشد. هم چنين نتايج حاصل از تغييرات كيفيت آب در دهه اخير نشان داد كه با افزايش تكرار خشكسالي و افت شديد سفره آب زيرزميني ، كيفيت آب زير زميني، خصوصاً در بازه زماني 1385 تا 1389 داراي روند نزولي بوده است. نتايج نشان داد كه در طي50 سال اخير، تكرار وقوع خشكسالي اقليمي در دهه اخير نسبت به چهار دهه گذشته، 4 برابر شده است. نتيجه گيري: با توجه به نتايج مي توان گفت كه تنها راه اساسي و اصولي جهت جلوگيري از عواقب خطرناك افت سطح ايستابي و كاهش كميت و كيفيت منابع آب زيرزميني، مصرف درست و قانونمند آب و جلوگيري از برداشت بي‌رويه آب هاي زيرزميني مي باشد.

Background: Nowadays, with population growth and the increase of water demand in different sectors of agriculture, industry, drinking, and health, groundwater resources have faced a lot of pressure. This issue along with severe and prolonged droughts has created the conditions for country particularly for arid and hyper arid areas which has encountered the serious challenges in the field of water quantity and quality. In this study, qualitative changes in the trend of drought and water resources in Yazd - Ardakan plain, ie, one of the most important population centers in central Iran, has been considered. Method: In order to study groundwater quality variations we drew on the qualitative data from Yazd Regional Water Authority related to Yazd Ardakan plain 2000s. using hydro- geochemical(Aquachem) and statistic (Minitab) soft wares as well as spatial and descriptive data and GIS in providing and matching spatial data layers for all underground water quality parameters of the plain. Also for measuring the intensity and duration of climatic drought, we used standardized precipitation index (SPI) and for investigating the trend of falling groundwater levels, we applied the long-term hydrograph of piezometric wells located in Yazd - Ardakan plain. Results: The results of groundwater level variations indicate that in the last four decades, the downward trend of the average annual decline of water table has been around 0.5 meters per year. Also, results of water quality changes in recent decades shows that by increasing frequency of droughts and extreme declining groundwater table, groundwater quality, particularly 1385 to 1389, has had a downward trend. Results showed that during last 50 years, in the study area and the repetition of climatic drought in recent decade compared to the past four decades, has been 4 times in the study area. Conclusion: Considering the results, it can be concluded that the only basic principal method of preventing dangerous consequences of falling water table levels and reducing the quantity and quality of underground water resources is proper and lawful consumption of water to avoid uncontrolled withdrawal of groundwater