طبقه بندي گالي ها بر مبناي ويژگي هاي مورفومتريك با استفاده از تكنيك آماري چند متغيره (مطالعه موردي : فيروز كلا – نوشهر)

Gullies categorization based on morphometeric characteristic using multivariate technique (case study: Firouzkola, Noushahr)

يكي از اشكال فرسايش آبي، گالي‌ها مي باشند كه عامل تهديد كننده‌اي براي پايداري و تعادل منابع زيست محيطي محسوب مي‌شوند. منطقه مورد مطالعه در اين تحقيق حوضه فيروزكلا است كه در بخش كجور شهرستان نوشهر در استان مازندران واقع شده است. اطلاعات مربوط به مورفومتري گالي ها با تهيه نيمرخ از مقاطع عرضي و اندازه گيري عمق و عرض در مقاطع مختلف و شيب كف گالي از طريق مطالعه ميداني اقدام شد. تحليل داده ها نيز از طريق تحليل مولفه هاي اصلي صورت گرفته است. نتايج تحليل و بررسي خصوصيات فيزيكي گالي ها بر پايه مولفه هاي اصلي نشان مي دهد كه با وجود سه فاكتور، در مجموع ميزان كل توجيه واريانس برابر با 59/97 درصد مي باشد. تحليل گوياي اين مي باشد كه فاكتور 1 با توجيه بيش از 616/44 درصد واريانس كل، بيشترين همبستگي را با عمق و نسبت عرض به عمق داشته است. فاكتور 2، 646/29 درصد و فاكتور 3 نيز 328/23 درصد واريانس كل را توجيه مي كند. ضريب همبستگي بين خطوط سه گانه نيز نشان مي دهد كه عرض با محور دوم (917/0)، عمق با محور اول (955/0)، شيب با محور سوم بصورت معكوس (890/0-) و نسبت بين عرض و عمق با محور اول بصورت معكوس (859/0-) همبستگي داشته است. به منظور طبقه بندي گالي ها در منطقه، عمق و نسبت عرض به عمق در اولويت بوده و بيشترين تاثير را در خوشه بندي گالي ها دارد.

Gullies, as one of the water erosion’s form, are serious and minatory factor of environmental equilibrium and its sustainability. Study area in this research is Firouzkola cathment where located in Kojour district of Nowshar county of Mazandaran province. Gully morphometric data, using with survey of cross section of gully, measurement of depth and width in different sections, and slope of gully bed are obtained via field study. The data analysis was done using principal canonic analysis (PCA). The PCA result showed that total variance of axes (97.95 %) has justified all variation of factors along with these axes. The evaluation exhibits that factor number one, as the most justification (46.616%), has maximum correlation to depth and rate of width to depth. The factors number two and three have justified the whole variance with 29.466 and 23.328 percentages, respectively. Correlation coefficient of axes with factors showed that width to the second axis (0.917), depth to the first axis (0.955), slope to the third axis (-0.890), and proportion of width and depth to the first axis (-0.895) have significantly correlated. In order to gullies sorting in this area, therefore, depth and rate of width to depth have preferred and have the most influence on ordination of gullies.