بهينه كردن مصرف آب سويا در شرايط خشكسالي

Optimization of Water Consumption of Soybean under Drought Conditions

كمبود آب براي توليد محصولات كشاورزي روز به روز افزايش مي‌يابد و گسترش منابع جديد آب متحمل هزينه‌هاي زيادي است. بررسي عكس‌العمل ارقام مختلف گياهان به كم آبياري گام مهمي براي بهبود مديريت و استفاده بهينه از آب مي‌باشد. اين آزمايش به منظور ارزيابي عكس‌العمل دو رقم سويا نسبت به رژيم‌هاي مختلف كم آبياري در سال زراعي (1385) در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان اجرا گرديد. آزمايش به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كاملاً تصادفي با سه تكرار شامل سه تيمار آبياري 50، 75 و 100 درصد نياز آبي به عنوان عامل اصلي و دو رقم سپيده (زود رس با رشد نامحدود) و دي پي ايكس (دير رس با رشد نيمه محدود) به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد تنش خشكي (آبياري 50 درصد) به طور معني داري بر ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف و عملكرد محصول تاثير منفي گذاشت. همچنين از اين نظر، اختلاف قابل ملاحظه‌اي بين آبياري 100 درصد و آبياري 75 درصد مشاهده نشد. رقم دي پي ايكس با تعداد شاخه فرعي، تعداد غلاف و وزن هزار دانه بيشتر، تاثير مستقيم بر روي عملكرد گذاشت و منجر به افزايش عملكرد نسبت به رقم سپيده شد. همچنين رقم دي پي ايكس با كار آيي مصرف آب بيشتر (88/0 كيلوگرم بر متر مكعب) در مقايسه با رقم سپيده (66/0 كيلوگرم بر متر مكعب) در مقابل تنش خشكي تحمل نسبتاً خوبي از خود نشان داد

Water scarcity for agricultural productions increases steadily and development of new water resources incurs heavy cost. Study on the reaction of different crops to deficit irrigation is an important step for improving management and optimal use of water. To evaluate the response of two soybean cultivars to different irrigation regimes, the current research was conducted in the crop year 2006 in Gorgan research station. The experiment was arranged in a randomized complete block design as split-plot with three replications. Irrigation treatments of 100 (I100), 75 (I75) and 50 (I50) percent of the irrigation requirement comprised main plots and the subplots were two soybean cultivars: DPX (semi determinate and late maturity) and SEPIDEH (indeterminate and early maturity). Results showed that drought stress (I50) had negative significant effec on: node number, plant height, pod number and yield. Furthermore, there was no significant difference between I100 and I75. DPX cultivar by producing higher number of branches, pods and seed weight led to an increase in yield compared to the SEPIDEH. Moreover DPX cultivar with greater water use efficiency (0.88 kgm-3) than to SEPIDEH cultivar (0.66 kgm-3) would consume less irrigation water for the same yield and might be more tolerant to water deficit.