بررسي تاثير سبك معماري و مناسبات فرهنگي هنري ايراني در ساخت بقعه خراسان لاهور

Study of Iranian’s Cultural, Artistic and Architectural Influence on the Construction of Khorasan Tomb at Lahore

مهمترين جلوه معماري مذهبي جهان اسلام، طراحي و ساخت مسجد بوده كه در اين ميان مساجد ايران در ارايه وتجسم شكوه و جلال و جمال عالم قدسي در خانه خدا نقش مهمي ايفا كرد هاند. مكتب معماري خراسان شيو هاي بود كه با آن مساجد چهار ايواني در خراسان بزرگ شكل گرفت و آرام آرام شرق و غرب دنياي اسلام را در نورديد و وارد شبه قاره هند و پاكستان شد. در دوره گوركانيان هند و اوج ساخت شاهكارهاي معماري آن عصر كه در زمان شا هجهان م يباشد و معاصر پيدايش مكتب اصفهان در هنر و معماري ايران بوده، شاهد بناي مسجدي ب هنام وزيرخان هستيم كه مورخان آن را بقعه خراسان ناميد هاند. در اين مقاله، تاريخ مختصات و مشخصات معماري و ويژگ يهاي اين مسجد با استفاده از مطالعات كتابخان هاي و منابع بومي و همچنين بررسي ميداني مورد ارزيابي قرار گرفته و نشان داده شده كه چگونه در ساختمان آن ستوه معماري خراسان و تزيينات وابسته به معماري مكتب اصفهان درهم آميخته و نمونه كوچكي از تركيب «مسجد مدرسه، مزار، بازار » با تقليدي همه جانبه از مجموعه حرم مطهر حضرت رضا)ع(، مسجد گوهرشاد، مدرسه هاي ديني و بازار پيوسته به آن، در لاهور پاكستان شكل گرفته و نمادي ماندگار از تاثير نفوذ فرهنگ و هنر ايران اسلامي در طي قرون گرديده است.

The most important manifestations of architecture in Islamic world are mosques, through which Iranians have played a special role in depicting splendor, glory, and the beauties of the sacred heaven. The Khorasan School of Architecture, according to which Char Ivan mosque was built in Khorasan, gradually spread out across the Islamic countries and entered Indian subcontinent and Pakistan. During the Mongol dynasty in India, which has the summit of this school in Shahjahan era and is contemporary to the Isfahan School in Iran, a mosque construction is built and entitled Wazirkhan which historians name it Khorasan Tomb. In this article we survey the mosque’s historical characteristics and features, using library studies and local sources along with fieldwork study, to show that in this architectural style there is a combination of the Khorasan School and decoration of the Isfahan School. This mosque is also a combination of “mosque-school”, and bazaar and a comprehensive imitation of Imam Reza’s Tomb Complex, Goharshad Mosque, religious schools and their attached bazaar. Regarding all this we’ll find out that this mosque is a symbol of Iranian cultural and artistic influence in Lahore, Pakistan.