بررسي رشد و ساختار سني صدف (Anodonta cygnea (Linea, 1876 در سه نهر منتهي به رودخانه پسِيخان

Studying Growth and age structure of the freshwater mussel Anodonta cygnea (Linea, 1876), in three streams adjusted to Pasikhan river

صدف دو كفه‌اي Anodonta cygnea (Linea, 1876) يكي از مهمترين بي مهرگان كفزي نهرها، استخرها و تالاب‌هاي حوزه آبريز رودخانه پسيخان مي‌باشد. در اين مطالعه رشد و تركيب سني 89 نمونه صدف از 3 نهر خاكي حوزه آبريز پسيخان از تير 82 تا شهريور 82 مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه‌ها از 4 گروه سني (1 تا 4) تشكيل شده بود. گروه سني 3 جمعيت غالب را به خود اختصاص داد. كمترين و بيشترين مقدار طول 5/53 و5/115 ميلي‌متر، عرض 6/15 و2/46 ميلي‌متر، ارتفاع 1/59 و 2/27 ميلي‌متر، وزن كل 49/2 و73/36 گرم، وزن مرطوب بافت نرم 74/8 و 73/71 گرم، وزن خشك بافت نرم 47/0 و 5، وزن پوسته 49/2 و 73/36 گرم بدست آمد و مقادير آنها با افزايش سن، افزايش يافت. حداكثر فراواني طولي در دو گروه طولي 83 تا 93 و 93 تا 103 ميلي‌متر قرار داشت. رشد لحظه‌اي با افزايش سن صدف، افزايش منظمي نشان داد. ميانگين ضريب وضعيت صدف 57/2±99/8 بدست آمد كه مقدارآن تا سن 3 سالگي افزايش و در سن 4 سالگي كاهش يافت. وزن پوسته 7/9±15/27 درصد وزن كل محاسبه شد و مقدار آن با سن افزايش يافت. هنگامي كه از روابط ابعاد پوسته با وزن كل و وزن مرطوب بافت نرم استفاده شود اين ابعاد معيار خوبي براي بيوماس صدف A.cygnea هستند (مقادير ضريب تعيين از 89 تا 96 درصد متغير بود)، اما در صورتي كه از روابط آنها با وزن خشك بافت نرم استفاده گردد معيار خوبي نيستند (مقادير ضريب تعيين از89تا96 درصد متغير بود). مقدار b (089/0±0923/3) حاصل از رابطه رگرسيوني طول پوسته - وزن زنده رشد ايزومتريك را مشخص كرد. رابطه خطي معني‌دار بين طول و ارتفاع، طول و عرض، ارتفاع و عرض و همچنين رابطه غير خطي معني‌دار بين طول پوسته و سن صدف A.cygnea بدست آمد.

Anodonta cygnea (linea, 1876) is one of the most important benthic invertebrate of streams, ponds and wetlands of Pasikhan river catchment area. This study was conducted on 89 specimens of A. cygnea from 3 streams of pasikhan river watershed during July to September 2004 in order to study growth and age structure. The population comprised four age groups. The 3+ age group was dominant in the studied population. The lowest and greatest values for the length, width, height, total weight, wet soft tissue weight, dry soft tissue weight and shell weight of A. cygnea were 53.5-115.5mm, 15.6-46.2mm, 27.2-59.1mm, 11.23-127.02g, 8.74-71.73g, 0.47-5g, 2.49-36.73g, respectively, and their values increased with age. The frequency of two length classes 83-93 and 93-103mm were the highest. Instantaneous growth rates increased with age. The mean value of condition factor was 8.99±2.57 which increased to 3+age group and then decreased in 4+ age group. Shell weight was 27.15±9.7% total weight and its value increased with age. Shell dimensions were a suitable criteria for the biomass A. cygnea when applied to total weight and wet soft tissue weight (r2 values of 89-96 percent), but not to dry soft tissue weight (r2 values of 59-60 percent). The slope (b) (3.0923±0.089) of the shell length-total weight regression indicated isometric growth. A highly significant linear regression of height and width over length and of height over width as well as a highly significant nonlinear regression between shell length and mussel age were found.