ملاصدرا و روزنه‌هايي از عقل به «طور ورا عقل»

Mulla Sadra and Windows from Reason to theBeyond Reason

آيا حوزه‌اي فراتر از عقل كه منطق ناپذير و احكامش ضد عقل باشد, وجود دارد؟ اين پرسش, همواره عرفان را به رويا رويي در برابر فلسفه فرا خوانده است. از اين رو دو حوزه «عقل» و «طور ورا عقل» و نسبت بين اين دو, هميشه مورد توجه عرفا, عرفان شناسان و دين پژوهان در غرب مسيحي و شرق اسلامي بوده است. استيس ضمن تفسير عبارتي ار مايستر اكهارت, يكي از بزرگترين عرفاي مسيحي, براين باور است كه احكام طور ورا عقل منطق ناپذر است. در اين زمينه, ملاصدرا ضمن بيان عبارات غزالي و عين القضات و تفسير آنها, نظريه ديگري را پرورانده كه قابل توجه است. در نظريه او لطايف و دقايقي وجود دارد كه به انها كمتر پرداخته شده است. ما در اين نوشته, سعي كرديم كه به اساسي‌ترين جنبه‌هاي نظريه ملاصدرا بپردازيم و براي اينكه عمق نگاه او بيشتر نمايان شود از روش تطبيقي استفاده كرديم.

Is there any domain beyond reason that is paradoxical and the opposite of reason? This question always makes mysticism face philosophy. Therefore the two domains of reason and beyond reason and the relation between them have been always attended to by the Gnostics and students of gnosis and religion in both the Christian West and Islamic East. W.T. Stace maintained that the judgments of the domain of reason are paradoxical, interpreting a phrase of Meister Eckhart. Mulla Sadra has offered an interesting thesis in this field interpreting Aynolgozat and Ghazalis words. This thesis reveals minute details that have been ignored. In this paper we have used comparative method to show the depth of his view.