«فيلسوف ضد فلسفه» بررسي و نقد آرا «ريچارد رورتي» دربارﺓ‌ فلسفه

A Philosopher against Philosophy: An Examination of Richard Rortyʹʹs Account of Philosophy

از نظر رورتي، فلسفه به معناي جستجوي عينيت ابزاري بود كه در دوران روشنگري به كمك غربيان آمد تا از نگرش‌هاي مذهبي قرون وسطي رهايي يابند؛ و حال كه آن مقصود محقَّق شده است، بايد از فلسفه و جزميت‌هاي آن رهايي يافت. رورتي با نقد بنيان‌گرايي در فلسفه غرب مدعي است كه نمي‌توان نظامي فلسفي بر بنيان‌هاي قابل قبول براي همگان بنياد نهاد، و سپس به استنتاج هنجارهاي اخلاقي از آن مبادرت ورزيد. فلسفه هيچ كمكي به تفكيك سره از ناسره در عرصه‌ اخلاق و سياست نمي‌كند. اعتبار ارزش‌هاي اخلاقي و سياسي در عمل و آنگاه كه به تسهيل زندگي انسان‌ها و همزيستي ايشان مدد رسانند آشكار خواهد شد. تنها كاري كه از فلسفه مي‌توان انتظار داشت آن است كه شهودات اخلاقي رايج در يك جامعه را به شكلي نظام‌مند خلاصه كند، به توجيه عملي بپردازد كه ما يا موكّلانمان تصميم به انجام آن گرفته‌ايم، داوري‌هاي ما در حوزه‌هاي مختلف معرفت را با هم سازش دهد، و در نهايت آنكه پيامد تلفيق انديشه‌هاي مختلف را پيش‌بيني كند. اما اين پرسش مطرح مي‌شود كه آيا رورتي با كنار گذاردن فلسفه از امر توضيح و تبيين ارزش‌هاي اخلاقي و سياسي، ما را از ابزار تحليلي ارزشمندي براي تشخيص كاستي‌ها و نابرابري‌هاي موجود در عملكرد يك جامعه محروم نساخته است؟

Richard Rorty claims that, during the Enlightenment, philosophy helped the West get rid of medieval religious beliefs, and now it is time to get rid of philosophy and its dogmas too. Attacking foundationalism, he argues that we cannot devise a philosophical system on foundations that are certain and evident for all, and then deduce certain values and norms from it. Philosophy cannot be of any help for making a distinction between warranted and unwarranted assertions in morality and politics. The validity of moral and political values can only be shown pragmatically, when they make human life and coexistence easier in practice. Philosophy at the most can summarize systematically our culturally influenced intuitions, reconcile our judgments in various areas of knowledge, predict the consequences of combining certain strands of thought, and finally provide an argument for whatever we or our clients have decided to do. It may be asked whether Rorty, by separating philosophy from politics, has not deprived us from a valuable tool for recognising and criticising deficiencies and inequalities in a society. In this paper, first, Rortyʹs educational and professional background in philosophy is reviewed. Then, his arguments against philosophy, in general and Western philosophy, in particular, are mentioned briefly. Finally, the functions of philosophy from his point of view are discussed.