جايگـاه اخـلاق در تحليل اقتصادي حقوق

The Place of Ethics in Economic Analysis of Law

تحليل اقتصادي حقوق نوعي روش‌شناسي تحليلي و عميق در قلمرو حقوق است كه رويكرد فعلي صاحب‌نظران آن مبني بر هدف بودن معيار كارايي از حيث اخلاقي قابل انتقاد است. در اين مقاله كه عمدتاً ناظر بر نقد نظريه اخلاقي نتيجه‌گرايي و بنابراين فايده‌گرايي و اقتصاد رفاه از حيث بي‌توجهي به ارزش‌هاي اخلاقي است ثابت شد كه اخلاق را مي‌توان در كنار اصل كارايي در مقام تحليل اقتصادي حقوق لحاظ كرد. ايراد اخلاقي كه به رويكرد تحليل اقتصادي حقوق وجود دارد هم ناظر بر تحليل اثباتي اقتصادي حقوق است و هم ناظر بر تحليل هنجاري اقتصادي حقوق. بنابراين به نظر مي‌رسد در تحليل اقتصادي حقوق بايد اخلاق را به مثابه قيد لازم رويكرد نتيجه‌گرايانه تحليل اقتصادي قرار داد به اين معنا كه قايل شد اصل كارايي در حقوق وسيله‌اي است براي تحقق عدالت.

Economic analysis of law is a deeply analytical methodology, that its current approach that treats the efficiency as the end of economic analysis of law is morally objectionable. This Article focused on the consequentialist aspects of utilitarianism and welfare economics, especially on the lack of ethical constraints within it. It is proved that ethical values must be considered together with efficiency. From the point of view of morality, both positive economic analysis of law and normative economic analysis of law are objectionable. Thus, in economic analysis of law, it is necessary to accept that efficiency is an instrument for reaching the justice.