بررسي ثنويت نفس و بدن از ديدگاه دكارت و ملاصدرا

An Invesigation of the Dualism of Soul and Body from the Perspective of Descartes and Molla-Sadra

ملاصدرا و دكارت دو فيلسوف هم‌عصر‌اند و بر جوهريت نفس و بدن تاكيد كرده، انسان را متشكل از اين‌دو جوهر ـ كه يكي مجرد و ديگري مادي است ـ مي‌دانند. آنچه ديدگاه اين‌دو فيلسوف را در مقابل هم قرار مي‌دهد، نحوه تمايز نفس و بدن است. براساس ديدگاه دكارت، بايد گفت تمايز نفس و بدن ذاتي است، اما طبق ديدگاه ملاصدرا، كه بر مبناي آن، نفس و بدن هركدام مرتبه‌اي از مراتب ديگري محسوب مي‌شوند، تمايز ميان آن‌دو همانند تمايز و تباين موجودات هستي، ذاتي نيست، بلكه مرتبه‌اي است. نگارنده بر همين اساس در مقام مقايسه، ثنويت نفس و بدن را بر مبناي ديدگاه دكارت «ثنويت ذاتي» و بر مبناي ديدگاه ملاصدرا «ثنويت تشكيكي» نام نهاده و در آخر به اين نتيجه مي‌رسد كه طبق ديدگاه ملاصدرا ثنويت نفس و بدن به معناي دكارتي آن، ذهني و اعتباري است، نه خارجي و حقيقي.

Molla Sadra and Descartes are two contemporary philosophers who emphasize on the fact that soul and body are substances and believe that human being is constituted from both substances – yet one is abstract and the other is materialistic. But the way they distinguish between the soul and the body makes their ideas converse. Descartes believes soul and body are intrinsically different and Molla Sadra believes their difference is not intrinsic – unlike the difference between other beings in the universe - rather they are different in their degrees; he believes that the soul and the body are both a degree of one another. Comparing the two perspectives, the author has named Descartesʹ view regarding the duality of soul and body ʹintrinsic dualityʹ and Molla Sadraʹs view in this regard ʹgraded dualityʹ. Finally the author concludes that according to Molla Sadraʹs view, the duality of the soul and the body as pictured by Descartes is conceptual and hypostatized not real and external.