كليدواژه :
اجتبا , تنزيه معنا , مجتبوين , معنا مشترك , معنا‌شناسي
چكيده فارسي :
اگرچه واژه اجتبا يازده بار در قرآن به كاررفته است اما از دوجنبه اهميتدارد يكي به دليل آنكه بهترين خوبان عالم را دربرمي‌گيرد و ديگر به لحاظ شموليت معنايي. چرا كه خداوند صراحتا آنرا براي «منيشا » از بندگان قرارمي‌دهد. همان‌طوركه مي‌دانيم، اين واژه عموماً در معاني‌اي چون برگزيدن و جمع‌آوري معنا شده است. اما هر يك از اين معاني، اگرچه در برخي مصاديق انطباق دارد، در برخي موارد ديگر دچار اشكال است. مثلاً در بررسي ماجراي حضرت آدم (ع) و يونس (ع): به خوبي درمي‌يابيم اجتبا نمي‌تواند منصبي اعطايي ازجانب خداوند باشد آنهم پساز عصيان و غضب يونس(ع)، بلكه به معناي «بازنمودن مسيري درزماني كه همه راه‌ها بسته است»، به كار رفته است. به اين معنا كه خداوند همه شرايط را درست آنجا كه انتظار نمي‌رود با قدرت براي شخص فراهمميكند و مسيررشد او را گاه بوسيله توبه و بهسوي هدايت و گاه صالحيّت باز مي‌نمايد. در اين نوشتار ابتدا آرا قدما نقل شده و آنگاه به تنزيه معناي اين واژه پرداختهشده است، در ادامه بانگاهي بهمعناي جديد درآيات مربوطه، «سير مجتبوين در زمان» و نيز «ثمراتاجتبا » بههمراه «جدول درجات معناي اجتبا » آورده شده است.
چكيده لاتين :
A Look into the Meaning of Ijtibaʹ
in the Quran
Elaheh Arabzadeh
Faculty Members, Payam-e Noor University
Abstract
The word ijtiba’ (to single out) has been mentioned 11 times in the Quran and it has two significant facets: embracing all the good people in the world and its meaning coverage. God uses ijtiba’ about those servants about whom He says “man yasha” (whoever He wants). As we know, this word is generally said to have meanings such as ‘to single out’ and ‘to collect’. However, both meanings are flawed in some respects, though in some other respects, they are applicable. For example, in studying the stories of Adam (a.s.) and Jonah (a.s.), we find out that ijtibaʹ cannot be a position bestowed by God, particularly following Jonah’s (a.s.) disobedience and anger. Rather, it refers to ‘opening a way when other routes are shut’. That is, God powerfully makes all provisions for an individual exactly when they are not expected and guides him by repentance at times and by righteousness at other times. In this paper, first, the views of the scholars of the past are presented and the meaning of ijtibaʹ is refined. Next, following a review of the new meanings in the respective Quranic verses, ‘the journey of majtoobin (the singled out) in time’ and ‘benefits of ijtibaʹ’ along with the ‘table displaying different meanings of ijtibaʹ are presented.
Keywords: ijtibaʹ, majtoobin (the singled out), semantics, tanzih-e maʹna (to refine meanings), shared meaning.
