تبيين رويكرد طبرسي در تفسير جوامع الجامع

Explication of Tabarsi’s Approach in Javameh al-Jameh

دانش تفسير در سده‏هاي پنجم و ششم هجري شكوفا گشت و تفاسير ارزشمندي برقرآن كريم نگاشته شد. يكي از شخصيت‏هايي كه چندين اثر در علم تفسير از او برجاي مانده امين الاسلام فضل بن حسن طبرسي است. وي سه تفسير برقرآن كريم نگاشت كه تفسير وسيط يكي از آنهاست. نام اين تفسير جوامع الجامع است كه در اين نوشتار به تفصيل پيرامون ويژگي‏ها و چگونگي رويكرد طبرسي در آن بحث شده است. امتيازات اين تفسير نسبت به مجمع البيان و الكشّاف زمخشري نيز از ديگر مطالب اين نوشتار است. در پايان چاپ‏هاي گوناگون اين اثر نقد و بررسي شده ويژگي‏هاي چاپ مرحوم استاد دكتر ابوالقاسم گرجي بيان شده است.

Abstract Exegesis was flourished in the fifth and sixth centuries (A.H.) and some outstanding exegetical works on the Holy Quran were written then. Amin al-Islam Fazl ibn-e Hassan Tabarsi is one of the many characters who has left behind several exegetical works. He wrote three exegetical works on the Holy Quran, one of which is Tafsir-e Vasit. This work is also called Javameh al-Jameh. The present article gives a detailed account of the characteristics of this exegetical work and discusses Tabarsi’s approach in it. A discussion on the advantages of this work over Majmaʹ al-Bayan and Zamakhshary’s al-Kashshaf constitutes another part of this paper. At the end, different editions of this work are reviewed and various features of the late Professor Abul-Qasem Gorji’s edition are discussed. Keywords: the Holy Quran, exegesis, Tabarsi, Javameh al-Jameh.