كاربرد آناليز مولفه هاي اصلي در جهت شناسايي آنومالي هاي ژيوشيميايي در ناحيه هلاك آباد، سبزوار

Application of component analysis of stream sediment in recognition of geochemical anomalies in HalakAbad area, Sabzevar

منطقه ي هلاك آباد در 30 كيلومتري جنوب سبزوار واقع شده است. بازالت، آندزيت و هورنبلند آندزيت قديمي ترين مجموعه رخنمون يافته در منطقه ي مورد بررسي است. مونزونيت، كوارتز ديوريت، كوارتز مونزوديوريت، كوارتز مونزونيت و هورنبلند كوارتز مونزوديوريت در سنگ هاي آتشفشاني نفوذ كرده اند. تجزيه و تحليل مولفه هاي اصلي (Principal component analysis) يكي از روش هايي است كه مي تواند به هدف آشكارسازي الگوهاي پي جويي در درون مجموعه اي از متغيرها كمك كند. در پي جويي هاي معدني، از رايج ترين كاربردهاي روش تحليل چند متغيره، شناسايي و به نقشه درآوردن روابط داده هاي ژيوشيمي سطحي در حجم بالا است. اين روش براي آشنايي با تغييرات ژيوشيميايي در منطقه هلاك آباد مورد بررسي قرار گرفته است. تحليل مولفه هاي اصلي نمونه هاي ژيوشيمي آبراهه اي منطقه ي هلاك آباد، به طور كلي تغييرات عناصر را در پنج مولفه مشخص مي كند. نتايج بررسي ها حاكي از آن است كه مولفه ي اول در مورد عناصر Cu, Zn, Co, V و نيز Sr, Cs, Li و Th وزن (بار) مثبت، و عناصر Ba, Rb, Nb, Pb و نيز نيكل-كروم وزن منفي نشان مي دهد. مولفه ي دوم براي عناصر Rb, Sr, Th, Ba وزن منفي و براي عناصر ديگروزن مثبت دارد. همراهي روي با سرب و فلويور مي تواند گوياي نوع ديگري از پاراژنز كانيايي در منطقه باشد. مولفه ي PC3 وزن مثبتي براي عناصر Ni, Zn, Cr, Co دارد. اين گستره مقادير بالاي مولفه دوم با گستره هاي دگرساني گرمابي و توده هاي شبه آتشفشاني منطقه همبستگي بالايي نشان مي دهند. تحليل مولفه هاي اصلي در ناحيه ي هلاك آباد نشان داد كه حداقل در مورد عناصر مس و روي دو نوع همراهي عناصر كانه ساز مطرح اند.

Halakabad is located about 30 km south of Sabzevar. Basalt, andesite, hornblende andesite and hornblende dacite are the oldest volcanic rocks cropping out in the study area. Monzodiorite, quartz diorite, quartz monzodiorite, quartz monzonite, and hornblende quartz monzodiorite intruded the volcanic rocks. Application of component analysis is one of the methods that can help to reveal simpler patterns within a complex set of variables. In mineral exploration, the most common application of this multivariate analysis method is to characterize and map interrelationship within high volume surface geochemical data sets. Application of component analysis in Halakabad shows that the most variable can be categorized in five components. Results for geochemical data show first component has positive loading for Cu, Zn, Co, V as well as Li, Th, Cs, Sr and negative loading for Pb, Ba, Rb and Nb. Second component has negative loading for Rb, Sr, Th, Ba and positive loading for other elements. Association of Zn with Pb and F demonstrates another mineral paragenesis in the area. Third component has positive loadings for Ni, Co, Cr and Zn. The chemical elements with positive loadings of the second component are associated with alteration and subvolcanic rocks. Principal component analysis in Halakabad area demonstrated at least two type of Cu and Zn mineralization.