كانسار هاي لايه كران روي و سرب با سنگ ميزبان رسوبي عمارت و موچان: داده هاي جديد و برداشت‌هايي از چگونگي پيدايش

The Emarat and Muchan sedimentary rock-hosted stratabound Zn-Pb deposits: New data and genetic implications

كانسار هاي روي و سرب عمارت و موچان در جنوب غرب اراك و در بخش مياني كمربند ملاير- اصفهان واقع شده اند. اين كانسار ها به صورت لايه كران درون سنگ هاي كربناتي وابسته به كرتاسه زيرين تشكيل شده اند. كاني سازي در اين كانسار ها بيشتر از نوع پر كننده ي فضاي خالي و شامل اسفالريت، گالن، پيريت و مقادير كمتر كالكوپيريت است كه همرا با سيليسي‌شدن سنگ ديواره رخ داده است. اسفالريت فراوان ترين كاني سولفيدي است كه در دو مرحله تشكيل شده است. گالن به صورت فرعي همراه با اسفالريت و پس از آن تشكيل شد. بر اساس شواهد بافتي، سيليسي شدن در دو مرحله مجزا رخ داده ‌است. در مرحله ي اول، كوارتز هاي ريز بلور به طور كامل جانشين سنگ ميزبان كربناتي شده است. در طول مرحله ي دوم، فضاي خالي و شكاف هاي بين سنگ ديواره سيليسي با كوارتز هاي درشت بلوري كه همرا با كاني سازي بوده پر شد. داده هاي ايزوتوپي گوگرد نشان داد كه مقادير 34S? كاني هاي سولفيدي از 8/4+ تا 6/11+ در هزار تغيير مي كند. بر اساس اين نتايج، به احتمال زياد گوگرد مورد نياز براي كاني سازي سولفيد ها از آب درياي كرتاسه زيرين تامين شده است. دماي ايزوتوپي دو جفت گالن- اسفالريت در كانسار عمارت از ?C1/121 در مرحله اول تا ?C8/112 در مرحله ي دوم تغيير مي كند كه از دماي ايزوتوپي كانسار موچان (?C4/134) كمتر است. تلفيق نتايج زمين شناسي، كاني شناسي و ايزوتوپي گوگرد نشان مي دهد كه آب، فلزات و سيليكا از دياژنز شيل و ماسه سنگ هاي ژوراسيك مشتق شده اند. احياي گرمايي - شيميايي سولفات، بر هم كنش محلول با سنگ ديواره و سرد شدن آن از مهم ترين ساز و كار هاي نهشت كانسنگ بوده اند.

The Emarat and Muchan zinc-lead ore deposits are located in southwest of Arak within the middle part of the Malayer-Esfahan belt. These deposits have formed as stratabound within carbonate strata of Lower Cretaceous. Mineralization in these deposits is mainly open space filling, which consists of sphalerite, galena, pyrite and minor quantities of chalcopyrite associated with host rock silicification. The most abundant sulfide mineral is sphalerite, which occurs in two generations. Galena as an accessory mineral has been formed during and after formation of sphalerite. Based on textural evidence, silicification occurs in two separate stages. First, microcrystalline quartz replaces nearly all the original carbonate host rock. During the second stage, the vugs and fissures of the silicifed host rock were filled with macrocrystalline quartz associated with mineralization. The sulfur isotopic data indicated the ?34S values of sulfide minerals varies from +4.8 to +11.8 per mil. Based on these results, the Lower Cretaceous seawater acted most likely as the source of sulfide mineralization. The isotopic temperatures from two sphalerite-galena pairs at Emarat deposit varied from 121.1?C in stage I to 112.8?C in stage II, which are lower than the isotopic temperature of the Muchan deposit (134.3?C). Combination of geological, mineralogical and sulfur isotope results suggest that connate water, metals and silica have been derived from diagenesis of Jurassic shales and sandstones. Furthermore, thermochemical sulfate reduction, interaction of the ore fluids with the host rock, and cooling were proposed to be the main ore depositional mechanisms.