برآورد تابع تقاضاي مواد غذايي مشمول يارانه، در برنامه هاي دوم و سوم توسعه اقتصادي: مطالعه موردي مناطق شهري ايران

Government Subsidies for Staple Foods in the Second and Third Economic Development Plans (Case Study: Urban Regions of Iran)

يارانه مواد غذايي روشي جهت باز توزيع درآمد، به سمت منافع گروه‌هاي كم درآمد مي‌باشد، كه در اين زمينه كالاهاي اساسي نقش مهمي را ايفا مي‌كنند. به علت محدوديت بودجه‌اي دولت و همچنين تخصيص بهينه منابع، اولويت‌بندي كالاهاي مشمول يارانه از اهميت بسزايي برخوردار است. در مقاله حاضر به برآورد تابع تقاضاي مواد غذايي منتخب مشمول يارانه (نان، شير، گوشت، روغن و قند و شكر) از طريق داده‌هاي بودجه‌هاي خانوارهاي شهري ايران طي سال‌هاي 1363الي1384، با استفاده از سيستم تقاضاي تقريباً ايده‌آل AIDS))، مي‌پردازيم. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد به علت ويژگي بي كشش بودن اقلام يارانه‌اي ذكرشده، هر گونه كاهش در ميزان پرداخت يارانه‌ها موجب افزايش قيمت كالاهاي مشمول يارانه شده و فشار زيادي را به مصرف كنندگان فقير و تهي دست وارد مي‌سازد. به علاوه از مقايسه يارانه‌هاي پرداختي دولت در برنامه دوم و سوم توسعه و كشش‌هاي درآمدي و قيمتي برآورد شده مي‌توان نتيجه گرفت ميزان يارانه‌هاي پرداختي به موادغذايي در برنامه سوم نسبت به برنامه دوم مناسب‌تر بوده است.

Food subsidy is a method of income redistribution to the benefit of low income households. In this regard the staple foods play an important role. Due to government budget constraint as well as optimum resource allocation the priorities of selected goods to be subsidized is a very crucial point. The purpose of the present paper is to estimate demand for selected subsidized staple food items (i.e. sugar, cooking oil, bread, meat and milk) using Almost Ideal Demand system (AIDS) model based on the Urban Iranian households budget data during 1984- 2005. Our findings indicate that due to the inelastic features of the subsidized items under consideration any reduction in subsidy causes an increase in price and consequently increase burden on poor consumers. Moreover, comparing government subsidies during the Second and the Third Economic Development plan and the estimated income and price elasticity it can be concluded that performance in the Third Economic Development Plan has been more suitable in terms of food subsidies.