تجزيه و تحليل زنجيره‌هاي توليدي و خوشه‌هاي صنعتي (مطالعه موردي استان خوزستان)

Analysis of the Production Chains and Industrial Clusters (Case Study of Khuzestan Province)

هدف اين پژوهش تجزيه و تحليل زنجيره‌هاي توليدي و خوشه‌هاي صنعتي با استفاده از شاخص‌هاي مزيت نسبي، اثر رقابتي و اثر تجمعي با روش‌شناسي تيوري رشد منطقه‌اي است. به اين منظور آمار شاغلان كارگاه‌هاي صنعتي در سطح استان خوزستان در سال‌هاي 1381 و 1383 جمع‌آوري و پتانسيل‌يابي خوشه‌هاي صنعتي مورد بررسي قرارگرفته است. در مجموع نتايج بدست آمده از اين تحقيق نشان مي‌دهد كه صنعت پاك كردن، درجه‌بندي و بسته‌بندي خرما يك خوشه صنعتي مهم در استان (به ويژه در شهرستان شادگان) محسوب مي‌شود. همچنين با استفاده از اين روش‌شناسي مشخص گرديد كه صنعت توليد آجر، توليد محصولات پلاستيكي و ريخته‌گري آهن و فولاد مي‌توانند كانديداي خوشه صنعتي در شهرستان اهواز باشند. در ضمن با توجه به اينكه خوشه‌هاي صنعتي در مورد صنايعي است كه در مقياس‌هاي كوچك و متوسط محصولات همگني را توليد مي‌كنند و در ارتباط با واحدهاي خصوصي مي‌باشند، در نتيجه مبحث خوشه‌هاي صنعتي با صنايع فرآيندي عظيم همچون پتروشيمي و صنايع فولاد سنخيت ندارد.

The aim of this research is to analyze the production chains and industrial clusters using comparative advantage criteria, competitive effect and cumulative effect by applying the methodology of regional growth theory. For this idea, we collected the industrial workshops statistics in the province of Khuzestan in 2002 and 2004 and potential existence of industrial clusters has been observed. On the whole, the results show that the cleaning, grading and packing processes in the case of dates are considered which is a main industrial cluster in the province (specially in Shadegan). Using this methodology, results show that the brick production, plastic products and forging iron and steel can be candidates for industrial clusters in Ahvaz. Also noting that industrial clusters are related to industries which produce homogeneous products in small and medium scales, and are related to private sector. Moreover, the result indicates that the industrial clusters characteristics do not suit with the huge processing such as steel and petrochemical industries.