مطالعه تطبيقي شروح نهج البلاغه در برهان فسخ عزايم

A Comprative study of faskh azaem in the commentaries of Nahj-al-Balaghah

گزارش تجربه گونه اميرمومنان علي (ع) از شناخت خدا به سست شدن عزيمت ها و گشوده شدن بسته ها راهي نو در خداشناسي است. مواجهه شارحان نهج البلاغه با اين روايت، مساله تحقيق حاضر است. بررسي تطبيقي شروح نهج البلاغه مواضع اختلافي و اشتراكي آنان در فهم كلام امام علي(ع) را توصيف و تبيين مي كند. آنان با سه رهيافت درون ديني، فلسفي و كلامي به تقرير و تحليل شناخت خداوند به فسخ عزايم پرداخته اند. تفسير روايت به شناخت از طريق معرفت نفس، حاصل رهيافت درون ديني است كه بر اساس آن، تجربه حضمر تدبير الهي در خويشتن به دست مي آيد. اين رهيافت مبتني بر برخي از آيات قرآن و روايات معصومين (ع) است كه عده اي از شارحان بدان استناد جسته اند. رهيافت فلسفي مفاد روايت را به برهان وجوب و امكان تحويل مي دهد و رويكرد كلامي، آن را به برهان حدوث برمي گرداند. شارحان نهج البلاغه در بيان مدلول طريق فسخ عزايم نيز اختلاف دارند. اثبات صانع، اثبات تدبير الهي، قدرت الهي و يكتايي خداوند، نتيجه اين طريق دانسته شده است.

Experiment-based report of Imam Ali (peace upon him) to be knowing God lead to revoke the out goings and opening the shuttings is a new way in theology. Encountering the commentators of Nahj-al-Balaghah with this narration is the current / present research’s matter. They define and comprise their Common and different status in understanding Imam Ali’s (peace be upon him) speeches. They analize theology with 3 approaches of inter religion, philosophy, and speech. Interpretation cognition is from knowing him/her self and due to inter-religion approach and is according to God’s presence in him/her self. This approach is based on some Quranic verses and narrative that some descriptioners credit it. It deliver the narratives to incumbency and possibility logic. It give back it’s speech to logic. Nahjo-al-Balaghah Commentators have dispute in revoke of out goings. The proof of creator, divine rede, God power, and God oneness is due to this.