بررسي فرايند ساختاري شدن مفهوم فضا در زبان فارسي در چارچوب زبانشناسي شناختي

Space Structuring in Persian Language; a Cognitive Linguistics Approach

هدف از انجام اين تحقيق، مطالعه رابطه ميان تفكّر فضايي و ساختار زباني منعكس كننده آن در زبان فارسي است. در اين تحقيق با بهره گيري از نظريه لايبنيتس مبني بر نسبي بودن نمود فضا در زبان و با استناد به الگوي لوينسون (2006) در تقسيم بندي حوزه فضا، به مطالعه فرايند ساختاري شدن مفهوم فضا در زبان فارسي مي پردازيم. داده‌هاي زباني مورد نياز، از ميان جملات زبان فارسي معيار گفتاري و نوشتاري كه داراي حروف اضافه مكاني، افعال حركتي و ديگر مقولات دستوري نشان دهنده مكان هستند جمع آوري شده است. در اين پژوهش با استفاده از روش توصيفي، به تحليل داده هاي مورد نظر در ارتباط با مفاهيم "اشاره"، "گسترش معنايي" و "فضاي ذهني" در زبان فارسي پرداخته، به اين نتيجه رسيديم كه گوينده با استفاده از مفهوم گوينده محوري، خود را در مركز يا نقطه صفر مكاني قرار داده و جايگاه اشيا را با توجه به موقعيت خود توصيف مي‌كند.

The present paper seeks to study the relationship between spatial mentality and the spatial language. Using Leibnitz’s theory which considers space as relational in language, and based on Levinson’s model (2006) in the classification of space domain, we survey the structuring process of the space concept in Persian language. The required data were gathered from among spoken and written sentences in standard Persian containing place prepositions motor-verbs and other grammatical categories referring to place. The data were analyzed with regard to the concepts of “deicticity”, “semantic extension” and “mental space” in Persian language. The results indicated that the speaker adopts a speaker-orientated approach and puts himself in the center or the spatial zero point and describes the position of things with regard to his own location.