تاثير محلولپاشي نيتروژن و پتاسيم مكمل بر عملكرد،كيفيت دانه وكارآيي استفاده از نيتروژن در برنج دورگ بهار- 1

Effect of supplement foliar application of nitrogen and potassium on yield, grain quality and nitrogen utilization efficiency of hybrid

چكيده به منظور ارزيابي كيفيت دانه و كارآيي استفاده از نيتروژن در برنج دورگ و در واكنش به محلول پاشي كود مكمل پتاسيم و نيتروژن، آزمايشي در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با هفت تيمار و سه تكرار در 1387 انجام شد. تيمارهاي آزمايشي، شامل - موسسه تحقيقات برنج كشور واقع در رشت در سال زراعي 88 محلولپاشي كودهاي نيتروژن و پتاسيم در مراحل مختلف رشد (به صورت محلولپاشي نيتروژن در مرحله حداكثر پنجهزني، آبستني و مرحله حداكثر پنجهزني و آبستني بهتنهايي و همراه با محلولپاشي پتاسيم) بود. 10256 كيلوگرم در هكتار) مربوط به تيمار محلول پاشي / نتايج نشان داد كه بيشترين مقدار عملكرد شلتوك ( 3 نيتروژن در مرحله حداكثر پنجهزني است كه نسبت به تيمار پاشش آب خالص 56 درصد افزايش داشت. 11 درصد) مربوط به تيمار محلولپاشي نيتروژن در مرحله حداكثر پنجهزني و / بيشترين مقدار پروتيين دانه ( 6 آبستني در مقايسه با پاشش آب خالص است. مطابق با يافتههاي آزمايش، كارآيي استفاده از نيتروژن تحت تاثير تيمارهاي محلولپاشي قرار نگرفت. در بين عوامل تعيين كننده كيفيت پخت و تبديل دانه، اگر چه دماي ژلاتينه شدن، درصد برنج گچي و برنج خرده تحت تاثير محلولپاشي قرار گرفت ولي درصد آميلوز، قوام ژل ودرصد برنج سالم تحت تاثير تيمارهاي محلولپاشي قرار نگرفت. با اعمال تيمارهاي محلولپاشي به عنوان مكمل در كنار مصرف خاكي آن، رقم بهار- 1 از نظر ويژگيهاي كيفيت پخت نيز، در گروه متوسط قرار گرفته و محلول پاشي سبب بهبود برخي ويژگي هاي تبديل دانه آن شد. 1 واژه هاي كليدي: برنج، محلولپاشي، كارآيي استفاده از نيتروژن، آميلوز، دماي ژلاتينه شدن.

Abstract An experiment with randomized complete block design with 3 replications was carried out in the Rice Research Institute of Iran, Rasht, during 2008 to study the effect of supplement foliar application of nitrogen (5% N) and potassium (3% K2O) at different growth stages (maximum tillering stage, booting stage, and both of them) on grain quality and nitrogen efficiency of hybrid rice, c.v. Bahar-1. Results showed that foliar application of nitrogen and potassium significantly increased the grain yield (10256.3 Kg ha-1), by 56% compared with control treatment. The highest amount of grain protein (11.6%) was related to foliar application of nitrogen in both maximum tillering and booting stages when compared with control. Also, the results showed that foliar fertilization at different growth stages had not significant effects on nitrogen utilization efficiency and nitrogen harvest index. Among cooking quality and milling factors, gelatinization temperature, chalky and broken rice percentage were not affected by foliar fertilization, significantly, while percentage of grain amylose, gel consistency and percent of hale rice significantly affected. Overall, it could be concluding that hybrid rice, cv. Bahar-1, has mediocre cooking quality, and foliar fertilization improved its milling performance. Keywords: Rice; Foliar application; Nitrogen Utilization Efficiency; Amylose; Gelatinization