ارزيابي ميزان انتقال مجدد ذخاير ساقه به دانه با استفاده از خشكاننده هاي شيميايي وارتباط آن با تبادلات گازي در ژنوتيپ هاي گندم، جو و تريتيكاله

Assessing of the stem reserve mobilization by chemical desiccation and its relation with gaseous exchanges in different genotypes of triticale, wheat and barley under soil moisture regimes

چكيده بهمنظور درك بهتر خصوصيات فيزيولوژيك مرتبط با مقاومت به خشكي شامل مقاومت به خشكانندههاي شيميايي و روند فتوسنتز جاري تحت شرايط تنش رطوبتي در تريتيكاله و مقايسه آن با 1388 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گريزه - ساير غلات دانه ريز اين آزمايش طي سال زراعي 89 سنندج انجام شد. اثر سه رژيم رطوبتي شامل آبياري در پتانسيل رطوبتي خاك 3- بار(شاهد)، آبياري در پتانسيل رطوبتي 10 - بار و بدون آبياري همراه با هشت ژنوتيپ غلات شامل چهار لاين تريتيكاله، سه رقم گندم آبي و يك رقم جو در يك طرح بلوكهاي كامل تصادفي با آرايش كرتهاي خرد شده، بررسي شد. بهمنظور ارزيابي ثبات وزن دانه تحت تنش، با استفاده از كلرات سديم 1 درصد كلروفيل در كرت هاي شاهد در 10 روز بعد از گلدهي تخريب و فتوسنتز جاري متوقف شد. نتايج نشان داد كه كلرات سديم موجب كاهش شديد وزن دانهها و انتقال بيشتر ذخاير ساقه به دانه به ترتيب به ميزان 51 و 75 درصد نسبت به تيمار شاهد شد. در بين غلات دانه ريز تريتيكاله داراي كمترين ميزان كاهش در وزن دانه بود. با كاهش تبادلات گازي مانند سرعت فتوسنتز در شرايط تنش، انتقال مجدد ذخاير اندام هاي رويشي افزايش يافت. اين روند در تريتيكاله نمود بيشتري داشت. همچنين در شرايط تنش هر دو عامل روزنهاي و غير روزنهاي نقش مهمي در محدوديت فتوسنتزي ايفا كردند. واژه هاي كليدي: تريتيكاله، گندم، جو، خشكانندههاي شيميايي، رژيمهاي رطوبتي خاك

Abstract To better understanding of drought resistance features including tolerance to chemical desiccation and transient photosynthesis under soil moisture stress in triticale in comparison with wheat and barley, an experiment was conducted during year 2009-10 in Grizeh agricultural research station located in Sanandaj. Effect of three soil moisture regimes including irrigation in soil water potential of -3 bar, -10 bar and no irrigation on eight cereal genotypes including four triticale lines, three bread wheat and one barley cultivars were studied. To stop the current photosynthesis and to assess the grain weight stability of genotypes under stress conditions, a part of control plots (irrigation in -3 bar), was sprayed by sodium chlorate 1%. Results showed that sodium chlorate reduced kernel weight and incited stem reserve mobilization rather than control by 51 and 75%, respectively. Generally, the kernel weights of triticale in both sprayed and stress conditions were higher than those of wheat and barley. By reducing transient photosynthesis under no irrigation treatment, the stem reserve mobilization was encouraged which was more pronounced for triticale rather than barley and wheat. Also under stress condition both stomatal and non stomatal factors had important role in the limitation of net photosynthetic rate. Keywords: Triticale; Bread wheat; Barley; Chemical desiccation; Soil moisture regimes3