عوامل ايجاد ادوار تجاري در اقتصاد ايران طي سالهاي (1387-1349)

Determinants of Business Cycles in the Iranian Economy (1970-2008)

اين مقاله با استفاده از الگوي عرضه - تقاضاي كل و تجزيه واريانس به دست آمده از آن، به علل و شناخت متغيرهاي مهم در ايجاد و شكل‌گيري ادوار تجاري در ايران طي سال‌هاي (1387-1349) پرداخته است. نتايج حاصل از تجزيه واريانس الگوي عرضه - تقاضاي كل، نشان ميدهد كه توليد ناخالص داخلي در توجيه بيثباتي خود بيشترين مقدار را در طول دوره داشته است. اين امر نشان ميدهد كه علت اصلي بروز چرخههاي تجاري در ايران ناشي از مولفههاي اصلي توليد ناخالص داخلي همچون سرمايهگذاري، مصرف، تراز تجاري و مخارج دولتي است. در كنار اين امر، قيمت نفت اوپك و نوسانهاي ناشي از آن، تاثير خود را از طريق تراز تجاري، رابطه مبادله و نرخ ارز نيز به جا گذاشته است. همچنين نتايج حاصل از بررسي ضريب همبستگي متقابل توليد ناخالص داخلي با متغيرهاي تاثير‌گذار بر آن، نشان ميدهد كه سطح قيمت و پول متغيرهاي هم‌جهت و همزمان با توليد ناخالص داخلي هستند ولي متغير رابطه مبادله متغيري پسرو با توليد ناخالص داخلي و متغير نرخ ارز متغير خلاف جهت و متغير پيشرو با توليد ناخالص داخلي است.

Using an aggregate supply-demand specification and its relevant variance decomposition analysis, this paper explores the major determinants of business cycles in the Iranian economy over the period 1970-2008. Empirical results indicate that GDP has played the major role in its own instability during the period. This reveals the fact that the main components of GDP such as investment, consumption, trade balance and government expenditures have caused substantially business cycles. Additionally, the Iran’s business cycle has been resulted by the OPEC oil price and its fluctuations through trade balance, terms of trade (TOT) and exchange rate. Moreover, the empirical results arising from the computed cross correlation coefficient between GDP and the relevant determinants show a co-movement relationship between GDP, prices and real money balances. Terms of trade and exchange rate have had a lagging effect and a leading one on the country’s GDP, respectively.