شناسايي فرايند همگرايي درآمد سرانه ايران با كمك آزمون‏هاي ريشه واحد با شكست‏هاي ساختاري درون‌زا

Detecting the Iran’s Income per Capita Convergence Using Unit Root Tests with Endogenous Structural Breaks

يكي از دغدغه‏هاي اصلي دولت‏ها و سياست‌گذاران، افزايش رشد اقتصادي و ارتقا سطح رفاه ملت‏ها است و فرايند همگرايي درآمد سرانه كشورها به نوعي حاكي از تحولات سطح رفاه آن‌ها است. بدين دليل، در اين مقاله، جهت شناسايي فرايند همگرايي درآمد سرانه ايران با 129 كشور دنيا در قالب مدل سري زماني فرضيه همگرايي درآمد سرانه و با استفاده آزمون‏هاي ريشه واحد نوع ديكي فولر با لحاظ شكست‏هاي ساختاري درون‌زا بررسي نموديم. نتايج اين بررسي نشان مي‏دهد كه اول، مهم‏ترين شوك‏هاي وارده بر اقتصاد ايران در سال‏هاي 1345، 1352، 1357-1356، 1364 و 1376 اتفاق افتاده ‏است. دوم، درآمد سرانه ايران به خاطر تحمل شوك‏هاي مختلف، به سمت سطح پايدار مشخصي همگرا نشده ‏است. سوم آنكه، ايران، طي دوره زماني (2006-1950) موفق نشده‏ كه از مدارهاي توسعه نيافتگي خارج شده و به سمت كشورهاي توسعه يافته ارتقا يابد، به ‏طوري‏ كه تحولات درآمد سرانه ايران طي اين دوره نشان از ورود ايران به باشگاه كشورهاي عقب مانده نسبت به كشورهاي هم گروهش در سال 1950 دارد. اگر چه شوك نفتي اول، سطح درآمد سرانه ايران را افزايش داده ‏است اما شوك‏هاي دهه‏هاي بعد منجر به كاهش سطح درآمد سرانه و حتي انحراف درآمد سرانه ايران از برابري با درآمد سرانه كشورهاي ثروتمند شده ‏است.

Economic growth and promoting the nation’s welfare is one of the main concerns of governments and policy makers. Also, the process of per capita income convergence indicates changes to countries welfare. In this paper, in order to realize the convergence process of Income per capita of Iran with income per capita of 129 countries we use the time series model and ADF unit root test with multiple structural breaks. The results of this study show that, first; in Iran the most important shocks occurred in the years 1966, 1973, 1977-1978, 1985 and 1997. Secondly, due to various shocks, Iran could not reach to specific steady state in per capita income. Thirdly, Iran could not escape vicious circles and converge to high level per capita income during 1950-2006. Although, due to the first oil shock, the level of per capita income increased, but the negative shocks in the later decades leads to not only a decrease in per capita income but also a divergence between Iran per capita incomes with high per capita income countries.